گذر نقدینگی از ۷۱۰۰ میلیارد تومان در شهریور؛ نگرانی‌ها درباره بروز رکود تورمی

هم‌زمان با انتشار خبر گذر نقدینگی از هفت هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان در شهریور ماه، رسانه‌ها نسبت به بروز رکود تورمی در اقتصاد ایران هشدار می‌دهند.

بانک مرکزی با انتشار گزارشی از تغییرات برخی متغیرها و کل‌های پولی، رشد نقطه به نقطه نقدینگی در شهریور ماه امسال را ۲۶/۹ درصد اعلام کرد که با این حساب، حجم کل نقدینگی موجود در اقتصاد ایران از هفت هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان گذر کرده است.

بر اساس این گزارش، رشد نقطه‌ای پایه پولی در شهریور ماه امسال به ۴۲ درصد رسید. با احتساب این رشد، مانده پایه پولی در شهریور ۱۴۰۲ از ۹۸۱ هزار میلیارد تومان فراتر رفت.

به رغم کاهش میزان رشد نقدینگی در ماه‌های گذشته، شتاب افزایش پایه پولی همچنان رو به بیشتر شدن است و اختلاف نرخ رشد این دو متغیر پولی در شهریور ماه به ۱۵ واحد درصد رسیده است.

بانک مرکزی بر خلاف رویه معمول انتشار جداول متغیرهای پولی و بانکی که در آن تغییرات اجزای نقدینگی و پایه پولی قابل ردیابی و تحلیل است، این بار به انتشار تحولات برخی از این متغیرها در قالب خبر یا جوابیه به رسانه‌ها اقدام کرده است.

با این حساب تغییرات مربوط به مانده بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و همچنین مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها در نیمه نخست سال از نظر رسانه‌ها و تحلیلگران اقتصادی دور مانده است.

روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی با اشاره به عمیق‌تر شدن شکاف بین رشد نقدینگی و پایه پولی، به نقل از کارشناسان اقتصادی نوشت: «مهار رشد نقدینگی به تنهایی نمی‌تواند به مهار پایدار تورم منجر شود.»

در بخشی از این گزارش تصریح شده است: «افزایش پایه پولی نمی‌تواند چندان هم بی‌خطر باشد و در نهایت اثر خود را روی رشد نقدینگی خواهد گذاشت.»

کنترل رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر حاصل سیاست بانک مرکزی برای کنترل ترازنامه‌های بانک‌ها بوده است که در عمل محدودیت‌هایی را برای بنگاه‌های اقتصادی و متقاضیان تسهیلات بانکی ایجاد کرده است.

روزنامه اعتماد در گزارشی با اشاره به بدهی‌های سنگین و کسری بودجه دولت نوشت: «دولت همچنان این کسری‌ها را با روش‌هایی مانند استقراض تامین می‌کند اما بنگاه‌های تولیدی با کمبود منابع روبه‌رو هستند و با توجیه کنترل نقدینگی به مشکل برمی‌خورند.»

روزنامه سازندگی، دیگر روزنامه منتقد دولت نیز تاکید کرد: «اگر توافقی صورت نگیرد یا کسری بودجه مهار نشود تورم سال ۱۴۰۲ از محدوده ۴۰ درصد کاهش بیشتری نخواهد داشت.»

به نوشته این روزنامه نیمی از بودجه هدفمندی یارانه‌ها از منابع حاصل از صادرات فرآورده‌های نفتی باید تامین شود که با عدم تحقق روبه‌رو است.

چندی پیش داوود منظور، رییس سازمان برنامه و بودجه گفت که ۴۰ درصد از درآمدهای پیش‌بینی شده در بودجه از محل صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی با بیش‌برآوردی روبه‌رو شده است و محقق نخواهد شد.

روزنامه هم‌میهن روز ۲۵ مهر پیش‌بینی کرد اگر تحقق درآمدها در نیمه دوم سال جاری هم مشابه نیمه نخست آن باشد، میزان کسری بودجه به دو برابر سال گذشته خواهد رسید.