ویلیام برنز، رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، در یادداشتی در مجله «فارن افرز» نوشت کلید امنیت اسرائیل و منطقه برخورد با ایران است.
او در مطلب خود در فارن افرز افزود: بحران کنونی رژیم ایران را گستاختر کرده و به نظر میرسد جمهوری اسلامی آماده است همزمان با توسعه اتمی و حمایت از جنگ روسیه علیه اوکراین «تا آخرین نیروهای نیابتی خود بجنگد.»آقای برنز با بیان اینکه زمان زیادی از چهار دهه گذشته را در خاورمیانه بوده یا صرف آن کرده است، هشدار داد که به ندرت شاهد وضعیتی «پیچیدهتر یا انفجاریتر» از امروز بوده است.
رییس سیا خاطرنشان کرد با شروع جنگ اسرائیل و حماس، حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی به حمله به خطوط کشتیرانی تجاری بینالمللی روی آوردهاند و خطر افزایش تنشها در سایر جبههها نیز به قوت خود باقی است.
برنز گفت اگرچه آمریکا به تنهایی مسئول حلوفصل هیچیک از مشکلات پیچیده در خاورمیانه نیست، اما هیچکدام از این مشکلات بدون نقش رهبری فعال آمریکا قابل مدیریت نیست، چه رسد به اینکه بخواهد حلوفصل شود.
رییس سیا با اشاره به جنگ روسیه علیه اوکراین گفت پوتین با دریافت تجهیزات کلیدی از چین و مهمات و تسلیحات از ایران و کره شمالی، در حال بازسازی توان دفاعی روسیه است و همچنان بر این باور است زمان به نفع اوست تا اوکراین را متلاشی کرده و حامیان غربی آن را دچار فرسایش کند.پیش از این شمار دیگری از مقامهای کشورهای مختلف نیز آشفتگی فعلی در خاورمیانه را کمسابقه خوانده و برخی از آنان بر موضوع «اقدامات بیثبات کننده ایران» تاکید کردهاند.
یک روز پیشتر نیز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، هشدار داد که شرایط منطقه خاورمیانه از سال ۱۹۷۳ به این سو تا این حد خطرناک نبوده است.اظهارات رییس سازمان سیا در حالی صورت میگیرد که در پی کشته شدن سه نیروی آمریکایی در اردن در حمله اخیر شبه نظامیان وابسته به جمهوری اسلامی، تنشهای تهران و واشینگتن وارد مرحلهای جدید شده است.
روزنامه گاردین در مطلبی با اشاره به این تحولات نوشت در خاورمیانه بمبی عظیم در آستانه انفجار است و هشدار داد دولت بایدن نباید با حمله به ایران، این بمب را منفجر کند.
طبق این گزارش، وحشت حملههای ۱۵ مهر حماس به اسرائیل و واکنش نظامی اسرائیل با حمایت آمریکا، فرصتی استثنایی برای پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی فراهم کرده است.
روز هشتم بهمن گروهی از شبهنظامیان به پایگاه ارتش آمریکا در اردن حمله کردند که منجر به کشته شدن سه سرباز آمریکایی و زخمی شدن تعدادی دیگر شد. جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا، ساعاتی بعد ایران را مقصر اصلی این حمله معرفی کرد، اما جمهوری اسلامی اصرار دارد نقشی در این حمله نداشته است.
تشدید تنشهای منطقه باعث شده مواضع دولت بایدن نیز در ارتباط با منطقه تغییر کند. در حالی که جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در سپتامبر سال گذشته از صلح در یمن و توقف حملههای نیروهای وابسته به حکومت ایران به نیروهای آمریکایی سخن گفته بود، در ژانویه سال جاری آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، درباره افزایش تنشها هشدار داد و گفت شرایط منطقه از سال ۱۹۷۳ تاکنون این قدر «خطرناک» نبوده است.
دولت بایدن که در ابتدای روی کار آمدن خود، حوثیها را از فهرست سازمانهای تروریستی خارج کرده بود، ماه گذشته این گروه را به فهرست «تروریست جهانی ویژه» بازگرداند. دولت بایدن در عین حال از قرار دادن حوثیها در فهرست «سازمانهای تروریستی خارجی» خودداری کرد و گفت یکی از دلایل این تصمیم کاهش تاثیر این اقدام بر غیرنظامیان یمنی و کمکرسانی به آنها بود.
از سوی دیگر، حزبالله لبنان و شبهنظامیان وابسته به جمهوری اسلامی در عراق و سوریه نیز در حمایت از حماس چند جبهه مختلف درگیری را علیه اسرائیل ایجاد کردهاند و این نگرانی بینالمللی وجود دارد که حمله مستقیم آمریکا به ایران، درگیریهای منطقه را به بحرانیترین وضعیت برساند.
چین و روسیه
ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، بخش عمدهای از مقاله خود را به موضوع چین و در کنار آن به تهاجم روسیه به اوکراین اختصاص داده است.
سیاست خارجی راهبردی ایالات متحده از چند سال پیش بر شرق آسیا و اقدامات چین متمرکز بوده است.
رئیس سیآیای نیز در مقاله خود در فارن افرز تصریح کرده است: «چین تنها رقیب ایالات متحده است که هم قصد تغییر دادن نظم بینالمللی را دارد و هم توانایی اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و فناوری این کار را دارد».
آقای برنز تحولات اقتصادی پنج دهه اخیر در چین را «فوقالعاده» خوانده و با استقبال از آن تصریح کرده است: مساله سر برآوردن چین نیست، بلکه اقدامات تهدیدآمیزی است که به طور فزاینده با آن همراه میشود.
او با اشاره به قدرت بیسابقه شی جین پینگ در دوره معاصر چین نوشته است: «شی به جای استفاده از این قدرت برای تقویت و احیای نظام بینالمللی که به چین امکان تغییر داد، در پی بازنویسی این نظام است».
«سرکوب فزاینده رهبر چین در داخل»، «اقدامات تهاجمی و پرخاشگرانه او با سایر کشورها»، «شراکت بی حد و حصر او با پوتین» و «تهدید علیه صلح و ثبات تنگه تایوان» از جمله موضوعاتی که به نوشته ویلیام برنز نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
او در مورد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز نوشته است جنگ او از بسیاری منظرها شکست روسیه بود و ایده تصرف کییف و به زیر سلطه کشیدن اوکراین، یک هدف «احمقانه و توهمآمیز» بود.
رئیس سازمان سیآیای با بیان اینکه در این جنگ دستکم ۳۱۵ هزار نیروی ارتش روسیه کشته و زخمی شدند و دوسوم از تعداد پیش از جنگ تانکهای روسیه در این جنگ نابود شدند نوشت: برنامه پوتین برای نوسازی نظامی که دههها زمان برده بود به باد فنا رفت.
با این حال ویلیام برنز هشدار داده است که ولادیمیر پوتین با کمک ایران و چین در حال بازسازی تولیدات دفاعی روسیه است و چالش مهم در این زمینه این است که او برای جبران غرور آسیبدیده خود منابع بیشتری از کشور خود را صرف جنگ فعلی و حتی در جبهههای عمیقتر کند یا دوباره به کشمکش اتمی روی بیاورد.