جغرافیای حجاب در کشور های اسلامی: یدالله کریمی پور

‍

پیامبر(ص)، از میان اعراب حجاز برخاست،‌ در همان جغرافیا و با زبان همان مردم پیامش را رساند. کتابش قرآن مجید نیز به همین زبان ابلاغ و نوشته شد.
بنابراین طبیعی و مبرهن است که درک پیامش برای اعراب ساده تر و فهم پذیرتر باشد. برخی مسلمانان و علمای اسلامی، حجاب زنان را قاعده، اصل، نص و حکم الله می شمارند.
اگر چنین است، خوب است میزان تقید مسلمانان عرب و سپس دیگر مسلمین به این تکلیف خداپندار سنجیده شود.

لطفا بنگرید:

۱- عربستان سعودی؛ این کشور زادگاه بعثت و گهواره خیزش پیامبر و اسلام است. ولی از 23 سپتامبر 2020, قانون حجاب اجباری در این کشور لغو شد. بر این پایه، زنان در همه جای عربستان، به جز مکه و مدینه می توانند با پوشش دلخواه عرف پسند ظاهر شوند؛

۲- کویت؛ قانون حجاب اجباری در کویت وجود ندارد. بر پایه ماده22 قانون اساسی مصوب 1962, زنان و مردان از حقوق برابر برخوردارند و بنابراین خود می توانند پوشش خویش را تعیین کنند. چنان که در 2009, دادگاه عالی کویت، حکم داد که نمایندگان پارلمان مجبور به رعایت حجاب در صحن مجلس نیستند؛

۳- مصر؛ قانون حجاب اجباری در این کشور نیست. در 1992 دولت مصر قانون با حجاب بودن کارکنان زن دولت را تصویب کرد، ولی کمتر از دوسال بعد ناگزیر به لغو آن شد. حتی بهار عربی و در پی آن انتخاب محمد مرسی نیز نتوانست حجاب را در این کشور اجباری کند؛

۴- عراق؛ در عراق هم حجاب اجباری قانونی نیست. البته طی 2017, شورای استان کربلا با تصویب لایحه ای کوشید حجاب در کربلا را اجباری کند، ولی این لایحه توسط دادگاه عالی عراق لغو شد. هم چنین طرح 2023 برخی نمایندگان پارلمان عراقی، برای اجباری کردن حجاب در صحن مجلس رد شد؛

۵- عمان؛ بر پایه ماده 18 قانون اساسی، مصوب 1996، هیچگونه حجاب اجباری در سلطنت عمان نیست. هم چنین طی 2008, زنان می توانند با پوشش دلخواه (عرفی) در دوایر دولتی ظاهر شوند؛

۶- قطر؛ بر پایه ماده 19، قانون اساسی مصوب 1972, حجاب اجباری نیست. هم چنین بر پایه مصوبه 2015 دولت، زنان می توانند با پوشش دلخواه عرفی در اماکن دولتی ظاهر شوند؛

۷- امارات؛ در این کشور نیز حجاب اجباری نیست. بر پایه مصوبات 2015 و 2020 دولت، زنان با پوشش دلخواه عرفی می توانند در اماکن دولتی و عمومی ظاهر شوند؛

۸-اردن؛ برپایه ماده 17  قانون اساسی مصوبه 1946، زنان و مردان برابرند. حجاب اجباری نیست. طرح برخی نمایندگان مجلس طی 2023, برای اجباری شدن حجاب در مدارس، رد شد؛

۹- لبنان؛ برپایه ماده 14 قانون اساسی مصوب 1943, برابری زنان و مردان تصریح شده است. حجاب اجباری نیست. در سال 2017, در در برخی نواحی شیعه نشین تحت کنترل حزب الله حجاب اجباری شد. ولی با اعتراض زنان، پارلمان آن را لغو کرده و غیر قانونی خواند. بساط این اجبار نیز برچیده شد. هم چنین طرح 2023 برخی نمایندگان برای اجباری شدن حجاب مدارس نیز در مجلس رد شد؛

۱۰- یمن نیز قانون حجاب اجباری وجود ندارد. در 1973, دولت یمن قانونی را تصویب کرد که حجاب زنان در اماکن دولتی را اجباری کرد. ولی  طی 1991، این بخشنامه لغو شد. از 2022, حوثی ها در نواحی تحت کنترل خود حجاب را اجباری کردند. ولی با اعتراضات مردم، این دستور در 2023 لغو شد؛

۱۱- سایر دولت های عرب؛ در سوریه، الجزایر، بحرین، تونس، مراکش و سودان نیز قانون حجاب اجباری دیده نشد.

۱۲- دیگر کشورهای مسلمان؛ در میان هیچکدام از 57 کشور عضو همکاری اسلامی، از جمله آلبانی، جمهوری آذربایجان، بنگلادش، برونئی دارالسلام، جیبوتی، اندونزی، قزاقستان، قرقیزستان، مالزی، تاجیکستان، ترکمنستان،ترکیه، ازبکستان، گینه و سنگال نیز هیچ دولتی که حجاب را الزامی و اجباری کرده باشد، مشاهده نشد؛

۱۳-ملت های تحت پوشش حجاب اجباری؛ با بررسی به نسبت خوب در جغرافیای حجاب، تا امروز بهمن 1402 هجری- خورشیدی(27 ژانویه 2024) تنها دو ملت زیر پوشش حجاب قانونی یافت شد: جمهوری اسلامی ایران و امارت اسلامی افغانستان؛
البته از 2005 در استان خودگردان آچه اندونزی دولت محلی قانونی را مصوب کرده است که دختران و زنان بالای 12 سال، باید روسری بلندی که موهایشان را کامل بپوشاند، الزام آور دانسته و عدول کنندگانش به زندان، جریمه و بلکه شلاق خوردن، محکوم می شوند. ولی رئیس جمهور اندونزی 2023, وعده داده که در سال 2024, این اجبار لغو خواهد شد؛

14-بقیه جهان؛ در بقیه جغرافیای جهان، به قانون اجباری بودن حجاب برای زنان برخورد نکردم.‌
لطفا در جهت تکمیل این یادداشت، موارد اجباری بودن حجاب، در غیر از محدوده جغرافیایایران،افغانستان و استان آچه اندونزی یادآوری شود.