آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
بیست‌وهشتم اردیبهشت‌ماه، روز گرامیداشت اندیشمند بزرگ ایرانی، خیام نیشابوری است.
تقویم خورشیدی مورداستفادهٔ ایرانیان، در تاریخ ششم مارس ۱۰۷۹ میلادی توسط خیام تکمیل شد و به تقویم جلالی معروف گردید، چراکه در زمان حکومت «جلال‌الدین ملکشاه» تنظیم شده بود. این تقویم دقیق‌تر از تقویم میلادی است، چراکه عدم دقت آن در هر ۳۷۷۰ سال یک روز است، حال‌آنکه عدم دقت تقویم میلادی در هر۳۳۳۰ سال یک بار رخ می‌دهد.
خیام نه تنها ریاضی‌دان و منجمی بزرگ بود بلکه در سرایش رباعی نیز شهرت جهانی دارد. رباعیات او در سال ۱۸۳۹ توسط «ادوارد فیتزجرالد» به انگلیسی ترجمه شدند و غربی‌ها از همین طریق با مضامین رباعیات او آشنایی پیدا کردند.
بسیاری خیام را یکی از بزرگترین و نخستین شکاکین و به بیانی پدر «ندانم‌گرایی» ایران می‌دانند.
«ارنست رنان» فیلسوف فرانسوی می گوید: «خیام، این رند هوشیار، برادر گوته است و نباید فراموش کرد که از جمله کافران بزرگوار دنیای اسلام است.»
«فردریک روزن» معتقد است که: «خیام یعنی شراب».
«الفردتنی سون» نیز خیام را «کافر کبیر» می‌نامد.
بسیاری وی را، عالمی آگاه و تیزبین و ریاضیدانی زیرک و فیلسوفی با آثار بی‌نظیر می‌شناسند.
«موریس مترلینگ» در کتاب خدا و هستی در تحلیل افکار خیام می گوید: «از دو حال خارج نیست، یا خدا قبلاً می‌داند من چه خواهم کرد و یا نمی‌داند. اگر نمی‌داند که در این صورت خدا نیست و در صورتی که می‌داند چگونه انتظار دارد که من کاری بر خلاف دانایی او بکنم و با رعایت این دو نکته چگونه مرا بعد از مرگ مسئول نموده و کیفر خواهد داد.»
این تحلیل اشاره‌ای است به رباعی زیر:
«من مِی خورم و هرکه چو من اهل بوَد
مِی خوردن من به نزد حق سهل بوَد
مِی خوردن من حق از ازل می‌دانست
گر مِی نخورم علم خدا جهل بوَد»
خیام در اشاره به عدم باورش به بهشت و جهنم نیز می‌گوید:
«گویند کسان، بهشت با حور خوشست
من می‌گویم که آب انگور خوشست
این نقد بگیر و دست از آن نسیه بدار
کاواز دهل شنیدن از دور خوشست»
«تا چند زنم به روی دریاها خشت
بیزار شدم ز بت‌پرستان و کنشت
خیام که گفت دوزخی خواهد بود
که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت»
«گویند: بهشت و حورعین خواهد بود
وآنجا می ناب و انگبین خواهد بود
گر ما می و معشوقه گزیدیم چه باک؟
آخر نه به عاقبت همین خواهد بود؟»
ــــــــــــــ
