برای نخستین بار عکس یک سیاه‌چاله در فضا ثبت شد

تیمی از منجمان که اولین عکس از یک سیاهچاله فضایی را تهیه کرد، طرح خود را برای ضبط یک ویدئوی رنگی “کاملا واضح” از سیاهچاله مرکز کهکشان راه شیری اعلام کرده است.

برای تهیه این ویدئو ماهواره هایی به فضا پرتاب خواهد شد تا شبکه‌ای متشکل از هشت تلسکوپ موجود را تقویت کند.

محققان می گویند شبکه تقویت شده قادر به رویت تحولات محیط اطراف، تحت تاثیر این سیاهچاله فوق العاده بزرگ، خواهد بود.

پروفسور هاینو فالکه از دانشگاه رادبود در هلند که ایده موسوم به “تلسکوپ افق رویداد” را مطرح کرده به بی بی سی گفت که گام بعدی مشاهده یک سیاهچاله هنگام کنش متقابل با محیط اطراف است.

“سیاهچاله ها هم مثل سیارات می چرخند. و به دلیل گرانش فوق العاده شدید، فضا و زمان در اطراف آن دچار پیچ و تاب می شود. در نتیجه مشاهده این جلوه عجیب گردش فضا یکی از آرمان های بزرگ علم اخترفیزیک است.”

شگفت انگیزتر چشم انداز تهیه یک عکس رنگی از شیئی است که گرانش آن چنان قوی است که حتی نور نمی تواند از آن بگریزد.

این تیم در سال جاری عکسی از یک سیاهچاله عظیم در قلب کهکشانی دوردست منتشر کرد که قطر آن ۴۰ میلیارد کیلومتر و جرم آن سه میلیون برابر زمین بود. آن عکس سایه های مختلف نارنجی از گازهای داغ را در حال فروپاشی به داخل سیاهچاله نشان می دهد.


یک سیاه‌چاله غول آسا که جرم آن میلیون ها تا میلیاردها بزرگتر از جرم خورشید است – تصویر نقاشی از هنرمند ناسا.

البته سیاهچاله ها رنگ ندارند اما آنچه منجمان قادر به دیدن آن هستند موادی است که به هنگام ریزش به داخل سیاهچاله تبدیل به گازهای فوق العاده داغ می شود.

تصور می شود این گاز با نزدیک تر شدن به سیاهچاله تغییر رنگ می دهد. مثل وقتی که خورشید هنگام غروب پشت ابرها می رود، نور این مواد فوق العاده داغ باید از میان گازهای بیشتر عبور کند تا به ابزارهای نجومی در زمین برسد.

 پروژه تهیه اولین عکس یک سیاهچاله دست پرورده پروفسور هاینو فالکه بود اما او آن را به تلاشی جهانی نسبت می دهد

این کنسرسیوم بین المللی انتظار دارد تلسکوپ های زمینی را در گرینلند، فرانسه و بخش هایی از آفریقا به مجموعه خود بیافزاید و برای ارسال سه ماهواره کوچک به مدار برای تکمیل این مجموعه خواستار دریافت بودجه از بنیاد علوم ملی آمریکا (ان اس اف) شده است.

به گفته پروفسور فالکه این باعث ایجاد یک “ابرتلسکوپ” عملا بزرگتر از قطر زمین با توانایی تهیه عکس های دقیق از سیاهچاله مرکز راه شیری خواهد شد.

پروفسور شپ دولمن از دانشگاه هاروارد آمریکا که مدیر پروژه “تلسکوپ افق رویداد” است گفت که تصاویر و ویدئوهای این شبکه به تیم او امکان محک زدن نظریه های اینشتین در حد و مرزهای تازه ای را خواهد داد.

او گفت: “ما قادر به ایجاد تلسکوپ های مجازی عظیم هستیم و تاسیسات تازه رادیویی در اطراف جهان ساخته خواهد شد. تلسکوپ افق رویداد تازه کارش را شروع کرده.”

پروفسور فالکه که تیمش به خاطر عکس اخیر سیاهچاله برنده جایزه سه میلیون دلاری “بنیاد جایزه پیشرفت” فیزیک شده است به بی بی سی گفت که این جایزه دستاوردی جهانی را به رسمیت می شناسد.

او گفت: “دانشمندانی در اروپا، چین، آفریقای جنوبی، ژاپن و تایوان در آن شرکت داشتند. برای من پاداش خیلی بزرگتر واکنش گسترده مردم عادی در اطراف جهان بود که دیدن عکس سیاهچاله آنها را تحت تاثیر قرار داد.”

“واکنش فقط جنبه علمی نداشت، جنبه عاطفی هم داشت. یکی به من گفت که با دیدن عکس اشکش سرازیر شده. برای ما مایه خرسندی بود بدانیم که این طور مورد تمجید قرار گرفته و مردم این عکس را جشن گرفته اند.”

ستاره شناسان برای نخستین بار توانستند از یک سیاه‌چاله عکس بگیرند. در این چند دهه که دانشمندان از وجود سیاه‌چاله حرف زدند، هرگز عکسی از آن ثبت نشده بود.

درباره این سیاه‌چاله گفته شده که قطر آن ۴۰ میلیارد کیلومتر یا سه میلیون برابر قطر زمین است. فاصله آن هم حدود ۵۰۰ میلیون تریلیون کیلومتری زمین عنوان شده است.

درباره سیاه‌چاله‌ها

سیاه‌چاله ناحیه ای است که مقدار زیادی از یک جرم در یک فضای کوچک فشرده شده است. این فشردگی در پایان عمر یک ستاره رخ می دهد. برخی از سیاه‌چاله ها در واقع از نتیجه مرگ ستاره ها شکل می گیرند.

نیروی گرانش در این ناحیه به قدری قوی و نیرومند است که حتی نور نمی تواند از سیاه‌چاله عبور کند. و چون نور از یک سیاه‌چاله خارج نمی شود، نادیدنی است.

هرچند، با تسلکوپ های قوی که مجهز به ابزار مخصوص می توان آنها را در فضا پیدا کرد.

با وجود این که سیاهچاله غیر قابل دیدن هستند ولی می توان جرم، بار الکتریکی، سرعت چرخش آنها را اندازه گرفت.

سیاه‌چاله ها اندازه های مختلف دارند، ولی از آنها سه نوع اصل وجود دارد که از طریق انداز و جرم‌شان می توان نوع آنها را تشخیص داد.