
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، دوشنبه 29 اردیبهشت اعلام کرد که روسیه و اوکراین فوراً مذاکراتی را با هدف برقراری آتشبس آغاز خواهند کرد.
ترامپ همچنین اشاره کرد که گفتگوی تلفنیاش با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، که دو ساعت به طول انجامید، «خوب پیش رفته است.»
ترامپ پس از تماس تلفنی با پوتین، در پستی در پلتفرم «تروث سوشیال» ضمن «عالی» توصیف کردن لحن مکالمه انجام شده، نوشت:«بهتازگی مکالمهای دو ساعته با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، به پایان رساندم. فکر میکنم گفتوگو بسیار خوب پیش رفت».
رئیسجمهوری آمریکا در ادامه افزود: «روسیه و اوکراین فوراً مذاکراتی را آغاز خواهند کرد که هدف آن توقف جنگ و مهمتر از آن، پایان دادن به جنگ است».
او توضیح داد: «شرایط این مذاکرات فقط میان دو طرف تعیین خواهد شد، چرا که تنها آنها از جزئیات دقیقی آگاهند که هیچ طرف خارجی نمیتواند به آنها دست یابد.»
ترامپ همچنین افزود: «روسیه مایل است پس از پایان جنگ، تجارت گستردهای با ایالات متحده انجام دهد و من از این موضوع حمایت میکنم. فرصت بزرگی برای مسکو وجود دارد تا حجم عظیمی از اشتغال و ثروت ایجاد کند. به همین ترتیب، اوکراین نیز میتواند در جریان بازسازی کشورش، بهره زیادی از تجارت ببرد.»
اطلاع به متحدان اروپایی
در همین راستا کاخ الیزه اعلام کرد که ترامپ، مکرون و سایر رهبران اروپایی را از محتوای گفتوگوی تلفنی خود با پوتین مطلع ساخته است.
از سویی ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین از تماسهای مذاکرهکنندگان اوکراینی و روسی به منظور اجرای توافق تبادل اسرا خبر داد.
«بسیار مفید و سازنده»
از دیگر سو، ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، به خبرنگاران گفت که گفتوگوی تلفنی با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود که امروز (دوشنبه) انجام شد، «معنادار، صریح و بسیار مفید» بوده است.
خبرگزاری «تاس» به نقل از پوتین گزارش داد که این مکالمه بیش از دو ساعت به طول انجامید و در جریان آن از ترامپ بابت حمایت از ادامه مذاکرات قدردانی کرد.
پوتین همچنین توضیح داد که رسیدن به توافق آتشبس با اوکراین به شرط دستیابی به تفاهمات مشخص، امکانپذیر است.
شایان ذکر است که مسکو و کییف، جمعه گذشته نمایندگانی را به استانبول فرستادند تا در نخستین مذاکرات خود طی حدود سه سال گذشته شرکت کنند؛ مذاکراتی که پس از پیشنهاد زلنسکی برای دیدار مستقیم با پوتین صورت گرفت. اما پوتین این پیشنهاد را نپذیرفت و بهجای آن یک هیئت دیپلماتیک به استانبول اعزام کرد.
این دور از مذاکرات بدون آنکه دستاوردی سیاسی یا پیشرفتی در حلوفصل مسائل اصلی حاصل شود، تنها به توافقی میان دو هیئت درباره تبادل 1000 در برابر 1000 اسرای دو طرف انجامید.
ترامپ: واتیکان علاقهمند به میزبانی مذاکرات صلح است
رئیسجمهور ترامپ اضافه کرد که پس از صحبت با پوتین، با زلنسکی و تعدادی از رهبران اروپایی تماس گرفته است تا آنها را از پیشرفتهای مذاکرات صلح مطلع کند.
این رهبران شامل اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا؛ امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه؛ جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا؛ فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان و الکساندر استاب، رئیسجمهور فنلاند بودهاند.
ترامپ اضافه کرد: «کشور واتیکان، که توسط پاپ هدایت میشود، اعلام کرده که بسیار علاقهمند است میزبان مذاکرات باشد. اجازه دهید این فرایند آغاز شود.»
واکنش پوتین
پوتین در پایان گفتوگوی امروز با ترامپ در یک کنفرانس خبری کوتاه که از تلویزیون پخش شد، گفت که این تماس “مفید” و “بسیار صادقانه” بوده است. او افزود که اوکراین و روسیه اکنون باید “اراده حداکثری برای صلح” از خود نشان دهند و “راهحلهایی پیدا کنند که همه طرفها را راضی کند”.این تماس تلفنی میان دو رئیسجمهور پس از نخستین گفتوگوهای مستقیم میان هیئتهای روسیه و اوکراین پس از بیش از سه سال، که روز جمعه در استانبول برگزار شد، صورت گرفت. پوتین گفت که پس از این ملاقات، ارتباطات بین دو طرف ادامه یافته است. او اضافه کرد که “به نظر میرسد ما در مسیر درستی قرار داریم”.
از سوی محافل غیررسمی در کییف گفته میشود که اوکراین از نتایج تماس تلفنی ترامپ و پوتین خشنود نیست. زیرا که توافقی بر سر آتشبس صورت نگرفته و ترامپ نیز تهدیدهای خود علیه روسیه را بیان نکرده است. برخی از محافل سیاسی در اوکراین این گفتوگو را بینتیجه خواندهاند.
ونس: صبر آمریکا رو به پایان است
کمی پیش از گفتوگوی ترامپ با پوتین، معاون رئیسجمهور آمریکا، جِیدی ونس بار دیگر تصریح کرد که “صبر ایالات متحده رو به پایان است”.
ونس در جمع خبرنگاران و در جریان بازگشت از سفر به رم گفت: «ما متوجه شدهایم که تا حدی در یک بنبست قرار گرفتهایم.»
او هشدار داد که اگر روسیه حاضر به انعطاف نباشد، دولت آمریکا در نهایت باید اعلام کند:«این جنگ ما نیست.»
ونس در ادامه گفت که ایالات متحده همیشه بهروشنی گفته که اگر روابط روسیه با جهان بهبود یابد، منافع اقتصادی بسیاری در انتظار مسکو خواهد بود. او اما تأکید کرد: «روسیه تا زمانی که همچنان به کشتار مردم بیگناه ادامه دهد، از این مزایا برخوردار نخواهد شد.»
دونالد ترامپ نیز پیش از گفتوگوی تلفنی با رئیسجمهور روسیه، اعلام کرده بود که قصد دارد با پوتین درباره مسائل تجاری گفتوگو کند.
ترامپ پس از آغاز دوره ریاستجمهوریاش در ژانویه، تاکنون دو بار دیگر، در اواسط فوریه و اواسط مارس، با ولادیمیر پوتین تماس تلفنی داشته است.
در مقابل، در دوره ریاستجمهوری جو بایدن، روابط میان واشنگتن و مسکو برای مدت طولانی تقریباً قطع بود و تماس مستقیمی بین دو کشور برقرار نشد.
در جریان تماس تلفنی روز دوشنبه، پوتین در شهر ساحلی سوچی در کنار دریای سیاه به سر میبرده، جایی که یکی از دفاتر رسمی کار خود را دارد.
اما به گفته پاول ساروُبین، خبرنگار کاخ کرملین و گزارشگر تلویزیون دولتی روسیه، پوتین این گفتوگو را نه از دفتر رسمی، بلکه از ساختمان جدید یک مدرسه موسیقی و آن هم از طریق یک کانال ارتباطی مطمئن انجام داده است.
دونالد ترامپ روز دوشنبه قصد داشت با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و همچنین نمایندگان کشورهای عضو ناتو گفتگو کند. اما بر اساس گزارشهای تایید نشده، ترامپ برخلاف انتظار، تنها ابتدا با زلنسکی و سپس با پوتین صحبت کرده است.
قبل از تماس تلفنی ترامپ و پوتین، ایالات متحده و متحدان اروپاییاش فشارهای بیشتری به روسیه وارد کرده بودند. طبق گفته یک سخنگوی دولت بریتانیا، رهبران کشورهای بریتانیا، ایالات متحده، آلمان، فرانسه و ایتالیا در یک تماس تلفنی همچنین مسئله تحریمها را مورد بحث قرار داده بودند.
اوکراین با حمایت کشورهای غربی تا کنون توانسته در برابر تهاجم نظامی روسیه از خود دفاع کند، اما اخیراً تحت فشار قرار گرفته است، از جمله به دلیل کاهش چشمگیر کمکهای نظامی ایالات متحده به کییف از آغاز ریاست جمهوری ترامپ.
از سوی دیگر پوتین تا حد زیادی نشان داده که تمایل زیادی به همکاری با تلاشهای ایالات متحده ندارد. تا کنون تنها توافق قابل توجه از سوی روسیه، اعزام یک هیئت پایینرتبه برای مذاکرات با نمایندگان اوکراین در استانبول بوده است. تنها نتیجه عملی این دیدار که تحت میانجیگری ترکیه برگزار شد، توافق برای مبادله قریبالوقوع ۱۰۰۰ اسیر جنگی از هر طرف بود، اما زمان دقیق این تبادل مشخص نشده است.
تهدید روسها به ادامه طولانیمدت جنگ
زلنسکی در کییف دستور به تشکیل یک گروه دائمی مذاکره ملی را داده است. به گفته او هدف از تلاشهای دیپلماتیک، دستیابی به صلح واقعی و پایدار است. او همچنین اعلام کرد که از وزیر دفاع اوکراین، راستم عمرُوف، در مورد روند مذاکرات با هیئت روسی در روز جمعه گذشته در استانبول اطلاع یافته که مهمترین نتیجه این مذاکرات توافق بر سرتبادل ۱۰۰۰ اسیر جنگی از هر طرف بوده است.
در عین حال، زلنسکی پس از گفتوگو با عمرُوف گزارش داد که طرف روسی در مذاکرات تهدیدهایی کرده است. طرف اوکراینی این تهدیدات را رد کرده است، اما زلنسکی جزئیاتی در اینباره ارائه نکرد. بر اساس گزارشهای رسانهای، گفته شده که طرف روسی تهدید کرده است که “میتواند جنگی را که بیش از سه سال است ادامه دارد، برای مدت نامحدود ادامه دهد.”
زلنسکی تأکید کرد که اوکراین در مذاکرات بر لزوم آتشبس بیقید و شرط به مدت حداقل ۳۰ روز پافشاری میکند تا جان انسانها نجات یابد و زمینهای برای دیپلماسی فراهم شود. او همچنین آمادگی خود را برای دیدار با پوتین برای حل مسائل کلیدی در این مناقشه اعلام کرد. زلنسکی افزود: «اوکراین از گفتوگوی مستقیم با روسیه نمیترسد.»