کانال ۱۲ اسرائیل خبر داد که مقامات دولت آینده جو بایدن، رییس جمهور منتخب آمریکا، مذاکرات بیسر و صدا با ایران درباره بازگشت به توافقنامه هستهای را آغاز کردهاند و اسرائیل را در جریان این مذاکرات قرار دادهاند. این شبکه جزییات بیشتری منتشر نکرده است.
روزنامه تایمز آو اسرائیل نیز با نقل این خبر تاکید کرد که کانال ۱۲ اسرائیل نه منبع گزارش خود را مشخص کرده و نه جزییات بیشتری درباره این مذاکرات پنهانی منتشر کرده است.
این اولین بار نیست که اخباری درباره مذاکره پنهانی مقامات ایرانی با اعضای تیم بایدن منتشر میشود. ۱۷ نوامبر گذشته، روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی خبر داد که «عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، تلاش کرده است تا از طریق واسطهها به مشاوران آقای بایدن مرتبط شود.»
نیویورکتایمز اضافه کرده بود که مشاوران بایدن دریافت پیام از ایران را تایید نکرده و تاکید دارند که تنها پس از مراسم تحلیف و آغاز به کار دولت جدید با این موضوع مواجه خواهند شد.
جو بایدن ، رییس جمهور منتخب ایالات متحده، قبلا تمایل خود برای بازگشت به توافق هستهای با ایران را نشان داده است. اما اسرائیل معتقد است که هرگونه بازگشت به توافق هستهای باید شامل محدودیتهای جدیدی در برنامه موشکهای دوربرد ایران و همچنین حمایت جمهوری اسلامی از ترور و بی ثباتی در سراسر جهان باشد.
چند روز پیش پایگاه خبری آکسیوس خبر داد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل میخواهد تیمی برای تهیه استراتژی در زمینه برنامه دولت بایدن در پرونده هستهای ایران تشکیل دهد. بر اساس این گزارش او همچنین در نظر دارد که نماینده ویژهای برای گفتوگو با جو بایدن درباره توافق هستهای ایران تعیین کند.
از سوی دیگر، تایمز آو اسرائیل با اشاره به این اخبار منتشر شده، گزارش داد که یوسی کوهن، رییس موساد، یکی از نامزدهای احتمالی برای سرپرستی این تیم است.
روزنامه «اسرائیل هیوم» هم چند روز پیش نوشت که ارتش اسرائیل در حال طراحی سه گزینه برای «تضعیف تلاشهای هستهای ایران، یا در صورت لزوم مقابله با تهاجم ایران» است که به زودی به دولت اسرائیل ارائه میشود.
از طرفی کانال ۱۲ اسرائیل روز شنبه خبر داد که کوهن برای مذاکره با اعضای دولت جدید این هفته در واشنگتن خواهد بود. به نظر میرسد که نگرانی مقامات اسرائیلی خصوصا با مشخص شدن ترکیب نهایی تیم وزارت خارجه دولت آینده بایدن بیشتر هم شده باشد.
نشریه اسرائیلی جروزالم پست نیز در گزارشی با اشاره به انتخاب وندی شرمن، یکی از مذاکرهکنندههای ارشد دولت اوباما به عنوان معاون وزیر خارجه نوشت: «به نظر می رسد انتصاب شرمن نشانه آشکاری است از اینکه ایالات متحده نه تنها برای پیوستن مجدد به توافقنامه اقدام خواهد کرد، بلکه رویکرد دولت جدید این است که مفاد توافقنامه اصلی مناسب بوده است.»
با این حال، به نوشته روزنامه واشنگتن پست، متحدان اروپایی ایالات متحده امیدوارند که دولت بایدن زمینه نجات توافق هستهای را فراهم کند.
به نوشته این روزنامه اروپاییها معتقدند که بعد از روز تحلیف جو بایدن در روز چهارشنبه فرصت کوتاهی باقی خواهد ماند چرا که آنها تصور میکنند نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران در ماه ژوئن میتواند موجب تشکیل دولت جدیدی شود که به نوشته واشنگتن پست «همسو با تندروهای محافظه کار » متحد علی خامنهای باشد، که «حرف آخر را در تمام تصمیمهای اصلی میزند.»
واشنگتن پست با اشاره به آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی اورانیوم در ایران نوشته است: «این اقدامات فشار بر اروپاییها، سعی دارند با کمک دولت جدید بایدن توافق سال ۲۰۱۵ را نجات دهند.»
با اینهمه به نوشته واشینگتنپست، در اروپا بر سر اینکه چه چیزی خواسته شود، همگرایی وجود دارد و آنها بازگشت به توافق سال ۲۰۱۵ را کافی نمیدانند چرا که این توافق موضوعاتی مانند فعالیت نظامی غیر هستهای ایران را پوشش نمیدهد.
پیشتر نیز ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، در گفتوگو با یک نشریه فرانسوی تاکید کرده بود که حتی اگر هر دو طرف به توافقنامه هستهای بازگردند، باز هم کافی نیست و اضافه کرد که باید گفتوگوهای دشواری درباره «برنامه موشکهای دوربرد ایران» و همچنین «فعالیتهای منطقهای» این کشور نیز انجام شود.
از سوی دیگر انتشار اخبار مذاکره ایران و آمریکا واکنش هایی هم در داخل ایران داشته است. از جمله سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت خارجه خبر تماس سید عباس عراقچی با تیم بایدن را ساختگی خواند و تاکید کرد: «در نیویورک همان روز توسط دفتر نمایندگی جواب داده شده که هیچ تماسی مستقیم یا غیر مستقیم نبوده است.»
چندی بعد اخبار جدیدی منتشر شد که تاکید داشت عباس عراقچی، در جریان سفر به عمان با نماینده جو بایدن هم دیدار کرده است.
عراقچی اما این گزارشها را تکذیب کرد و گفت: «هیچ ملاقات خاصی براساس برخی شایعات صورت نگرفته است.» او اضافه کرد: «قصه پردازانی که از ملاقاتهای خیالی صحبت میکنند ظاهرا درک درستی از شرایط کنونی ندارند.»
انتشار اخبار مذاکرات پنهانی مقامات دولت حسن روحانی و مقامات دولت آینده بایدن نارضایتی برخی گروههای داخل ایران را هم به دنبال داشته است. در آخرین نمونه، سید محمد سعیدی، امام جمعه قم در مراسم نماز جمعه این شهر گفت: «مسئولین در قوه مجریه و مقننه باید با دقت عمل کرده و هیچ مسئولی حق ندارد پشت پرده و مخفیانه و برخلاف نظر مقام معظم رهبری با تیم جدید آمریکا مذاکره کند.»