دادستانی سوئد برای حمید نوری تقاضای حکم حبس ابد کرد

دادستان‌های سوئدی معتقدند که رفتار و گفتار نوری در طول جلسات دادگاه تکراری از حرف‌های رژیم ایران است.دادستانی سوئد برای حمید نوری، دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج که به اتهام ارتکاب جنایت علیه بشریت و نقش داشتن در کشتار جمعی زندانیان سیاسی در ایران، در دادگاهی در این کشور محاکمه می‌شود، تقاضای صدور حکم حبس ابد کرد.

کریستینا لیندوف کارلسون، دادستان این دادگاه سوئد پس از 88 جلسه رسیدگی به این پرونده نوری، پنج‌شنبه 28 آوریل خواستار آن شد تا حمید نوری به جرم «جنایت علیه بشریت از نوع شدید» به حبس ابد محکوم شود.

پیش از این دادستان‌های سوئدی با ارائه برآوردی از رفتار حمید نوری در طول جلسات دادگاه تصریح کردند، رفتار و خط و مشی متهم، تکراری از رفتار رژیم ایران است.

به گفته دادستان‌ها، اظهارات شاکیان و شاهدان در این دادگاه، «تصویر واضحی از ساختار و فجایعی که در مدتی کوتاه در زندان گوهردشت انجام شد را ترسیم می‌کند.»

حمید نوری، 9 نوامبر 2019، که در پروازی مستقیم به سوئد سفر می‌کرد، در فرودگاه استکهلم با حکم دادستان سوئد و به اتهام مشارکت در «کشتار دسته‌جمعی» بازداشت شد.

در تابستان سال 1367 هجری شمسی هزاران زندان سیاسی که اکثر آنان را اعضا و هواداران «سازمان مجاهدین خلق» و شماری از زندانیان سازمان‌های چپگرا تشکیل می‌دادند به دستور خمینی، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، اعدام شدند.بخشی از تلاش دادستان‌ها در این جلسه اثبات حضور حمید نوری متهم پرونده در روزهای وقوع اعدام ها در زندان گوهردشت بود.

دادستان به همین منظور نخست در مورد شرایط زندان گوهردشت در دوران اعدام ها توضیحاتی داد. او زندان گوهردشت را در ایام اعدام ها به «کارخانه کشتاری» تشبیه کرد که کارکنان آن باید تمام وظایف خود را با سازمان بندی صحیح و به موقع و با سرعت بسیار زیاد و به نحو احسن به انجام می رساندند. هیچیک از کارکنان زندان حق گرفتن مرخصی را– حتی در شرایط ویژه و فوق العاده شخصی – نداشتند. دادستان برای اثبات ادعای خود به شهادت رحیمی و اظهارات حسین فارسی در کتابش رجوع کرد. رحیمی با گوش خود مکالمه بین دو تن از کارکنان زندان را شنیده. یکی از آنها از عدم رضایت خود برای حضور در زندان و نداشتن امکان مرخصی صحبت کرده است.

قضاوت دادستان های پرونده این است که طبق اسناد کتبی و شفاهی دادگاه، کارکنان زندان گوهردشت در دوران اعدام ها بسیار روزهای شلوغ و پراسترسی داشته اند و مسئولیت اصلی به اجرا گذاشتن دستور خمینی بویژه بر دوش هیات مرگ، ناصریان، لشکریان و حمید نوری بوده است.

دادستان تاکید کرد که نکته مبهم در اینجا شناسایی جایگاه متهم به عنوان فرد شماره دو یا سه از نظر میزان مشارکت و اثرگذاری در پروسه اعدام ها در زندان است. او گفت در دوران اعدام ها ناصریان به عنوان رئیس زندان و حمید نوری به عنوان معاون و جانشین او در زندان گوهردشت فعال بوده اند. از سوی دیگر برخی ادعا می کنند که ناصریان هم ریاست زندان را داشته و هم دادیار آن بوده است.

دادستان قویا اعلام کرد که به هرجهت حمید نوری براساس مدارک دادگاه تریبونال ایران و کتاب جعفر یعقوبی در دوران اعدام ها در زندان گوهردشت بوده و نقش تعیین کننده ای نیز در اعدام های در آن زندان داشته است.حمید نوری ادعا می کند در زمان وقوع اعدام ها برای زایمان همسرش از دو تا چهار ماه در مرخصی بوده است. دادستان برای رد این ادعا به مثال های بیشتری استناد کرد، برای مثال:

حسین فارسی متهم و ناصریان را دیده است.
سیامک نادری می گوید متهم را در حال بازرسی وسایل زندانیان دیده است.
عبدالرضا شهاب شکوهی متهم را در زمانی که تلویزیون را از بند خارج می کردند، دیده است.
بسیاری نیز شهادت داده اند که متهم را در روز آغاز اعدام ها یعنی هشتم و نهم مرداد در زندان گوهردشت دیده اند. برای مثال:

روبروشدن نصرالله مرندی با حمید نوری در بند در حالیکه به دنبال رضا زند آمده بود.
حسین فارسی متهم را در راهروی مرگ دیده که در حال خواندن اسامی زندانیان اعدامی بوده است.
شهادت افرادی مانند رضا فلاحی، نصرالله مرندی، علی ذوالفقاری، اصغر مهدی زاده و محسن زادشیر علی ذوالفقاری، اصغر مهدی زاده و فریدون نجفی آریا، که متهم را در حالت ها و موقعیت های متفاوتی در سوله و راهروی مرگ و به همراه ناصریان در زمان اعدام ها در زندان گوهردشت دیده اند.
سیامک نادری او را دیده که به دنبال بهنام تبانی آمده است.
حسین فارسی شهادت داده که در جریان ضرب و شتم توسط ناصریان حمید نوری نیز حضور داشته است.
دادستان در ادامه با ذکر نام شاهدان، مشاهدات آنها را از برخورد مستقیم شان با حمید نوری در زندان گوهردشت در روزهای دیگر تابستان ۱۳۶۷ به تفصیل توضیح داد. این مشاهدات از روزهای پیش از آغاز اعدام زندانیان عضو و هوادار سازمان مجاهدین خلق در موج اول، آغاز و تا پایان موج اول یعنی بیست و پنجم مرداد و حتی فراتر از آن، یعنی اعدام زندانیان چپ گرا در موج دوم ادامه یافت.

دادستان در اثبات حضور فعال متهم در اعدام زندانیان چپ به ادله کتبی و شهادت های شاهدان پرداخت و به مواردی مانند کتاب های مهدی اصلانی و مقاله رحمان درکشیده اشاره کرد.

دادستان توضیح داد که اعدام ها در نهم شهریور به بند «ملی کش» ها رسید. زندانیانی که قبل از نهم شهریور اعدام نشده و به بند برگردانده شده بودند موضوع اعدام ها را از طریق مورش به بند ملی کش ها اطلاع دادند. این پیام ها به بند زیرین، یعنی بند «اوینی ها» هم منتقل می شود.

دادستان در مورد شهادت ملی کش به آذرنوش همت الیزه ای اشاره کرد که گفته است در زمان حضورش مقابل هیات مرگ، حمید نوری و ناصریان پشت سر او ایستاده بودند. آذرنوش شهادت داده که همانجا سیدعباس رئیسی، دوستش را برای آخرین بار می بیند. نادر حدادی مقدم از بند اوینی ها مورد دیگری بود که دادستان از شهادتش به عنوان ادله اثبات حضور حمید نوری در دوران اعدام ها در زندان گوهردشت و نقش فعالش در پروسه اعدام ها استفاده کرد.

دادستان گفت: «مهدی اصلانی روز نهم شهریور برای بار دوم نزد هیات مرگ می رود. عبدالرضا شهاب شکوهی نیز دو بار در نهم و دهم شهریور در مقابل هیات مرگ قرار می گیرد. هیچکدام از این دو طرف در آن روز با حمید نوری مواجه نشدند. دادستان در مقابل به موارد اشاره کرد که در همان روز با متهم برخورد مستقیم داشته اند.» دادستان گفت غیر از موارد، شهادت های بسیاری ایراد شده که حضور نوری را در نهم شهریور در زندان گوهردشت تایید می کند.

دادستان در همین راستا مشاهدات ابوالقاسم سلیمان پور، جعفر یعقوبی و روم افشام را به تفصیل بیان کرد. از تعدادی از زندانیان اعدام شده در بند شش، از جمله حسین حاجی محسن، محمدعلی پژمان و ابراهیم نجاران نام برد. دادستان گفت که ابوالقاسم سلیمان پور، شاهد دادگاه اگرچه زمان دقیق انتقالش به راهروی مرگ را بخاطر نمی أورد، اما حمید نوری را در راهروی مرگ بخوبی بیاد می آورد. ابوالقاسم سلیمان پور شهادت داده که حمید نوری حتی در زمان شلاق خوردنش نیز حضور داشته است. شهادت جعفر یعقوبی نیز حضور حمید نوری و مشارکت او در اعدام ها را تایید می کند..

دادستان یکی از مهمترین مدارک خود در این پرونده را مدارک کتبی پروتکل ۱۶ اعلام کرد و گفت تصمیم نوری در خالی کردن تلفن همراهش بسیار در این پرونده مهم است. او احتمال دستگیری خود را می داده است. دادستان گفت او تلفن های بسیاری از مقامات زندان های گوهردشت، رجایی شهر و اوین را دقیقا شب قبل از پروازش به سوئد پاک کرده است.

دادستان در پایان جلسه نوبت صبح دادگاه رسما اعلام کرد که جای هیچ شک و تردیدی وجود ندارد که حمید نوری، متهم دادگاه در اعدام زندانیان مجاهد و بعد از آن زندانیان چپ گراها در تابستان ۱۳۶۷ نقش بسیار فعال و مهمی داشته است.

نوبت بعدازظهر دادگاه به قضاوت حقوقی پرونده اختصاص داشت. دادستان معتقد است که حمید نوری این جرم های وارده را با مشارکت سایر افراد انجام داده است و بطور مشخص وظایف خاصی را در اجرای حکم خمینی داشته است. دادستان می گوید حمید نوری در انجام این کارها اجبار یا ترسی نداشته است و مشخص شده که این اعمال را داوطلبانه و حتی با میل و اراده شخصی خودش انجام داده است. دادستان گفت کارهایی که حمید نوری در زندان گوهردشت در تابستان ۱۳۶۷انجام داده، جرم محسوب می شوند.

دادستان در مورد فرایند هیات مرگ توضیح داد که تحت هیچ شرایطی معادل فرآیند دادگاه های عادلانه نبوده است. اعدام ها، قتل غیرقانونی بوده است. اعضاء هیات حتی زندانیان را گول زده اند تا زندانیان متوجه عواقب پاسخ به سوال های خود نباشند. این کار حتی بر طبق نظام ایران قانونی نبوده است. دادستان گفت حتی دادگاه های انقلاب هم که معروف به نقض حقوق انسانی هستند هم عملکرد [غیرقانونی] هیات مرگ را نداشته اند.دادستان در پایان اعلام کرد براساس تمام شواهد موجود در پرونده، معتقد است که حمید نوری – مطابق بند یک اتهامی- باید به اتهام جنایت جنگی از نوع شدید به «حبس ابد» محکوم شود. او باید در بازداشت نگاه داشته شود تا فرار نکند. او باید براساس اتهام قتل عمد با محدودیت در زندان باقی بماند. او باید پس از خاتمه محکومیتش از سوئد اخراج شود.

بنا به شهادت حدود 60 شاهدی که در جلسات این دادگاه حضور یافتند، حمید نوری با نام مستعار «عباسی» در زمان وقوع این کشتار دست‌جمعی به عنوان دادیار زندان گوهردشت کرج، در اعدام زندانیان نقش داشته است.