سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به خبر”اعدام احمدرضا جلالی تا پایان اردیبهشت”، با یادآوری “سابقه تهران در باجگیری از طریق بازداشت و محاکمه شهروندان خارجی ” ابراز امیدواری کرد که ابتکار کانادا نقطه پایان این رویه باشد.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده به خبر خبرگزاری ایسنا در باره اعدام احتمالی احمدرضا جلالی، شهروند ایرانی- سوئدی واکنش نشان داد.
او که روز چهارشنبه، ۱۴ اردیبهشت (۴ آوریل) به وقت محلی با خبرنگاران صحبت میکرد، بازداشت و محاکمه جلالی را نمونه بارزی از رویکرد”خودسرانه و سرکوبگرانه” دولت ایران توصیف کرد.
او افزود که هم وزارت خارجه آمریکا و هم جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران به طور مشخص به این مورد پرداختهاند.
پرایس تصریح کرد که جمهوری اسلامی سابقهای دراز در “بازداشت غیرعادلانه” شهروندان خارجی دارد و از این رویه به عنوان اهرم سیاسی و باجگیری استفاده میکند.
او ایران را متهم کرد که همچون گذشته به “مجموعهای از نقض حقوق بشر” مشغول است که بازداشت خودسرانه و غیرقانونی افراد (خارجی) و شکنجهکردن شماری از آنها بخشهایی از این کارنامه است.
به گفته پرایس حتی برخی از این بازداشتیها اعدام شدهاند بدون آن که در محکمهای قانونی و در جریان یک بازرسی عادلانه به اتهام آنها رسیدگی شده باشد.سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ارائه شرحی مختصر از موارد نقض حقوق بشر توسط جمهوری اسلامی، به مواردی از جمله «زندانی کردن خودسرانه و بدون توجیه تعداد زیادی از افراد» اشاره کرد و افزود که در این میان برخی «شکنجه میشوند و برخی نیز بدون آنکه روند معمول قضایی در موردشان رعایت شود به جوخه اعدام سپرده میشوند.»
سخنگوی وزارتخارجه درباره رایزنی دیگر کشورها با آمریکا در مورد اتباعشان که گرفتار چنین شرایطی میشوند این امر را موضوعی دانست که برای ایالات متحده هم مهم است.
او همچنین با اشاره به حبس ناعادلانه چندین شهروند آمریکا در زندانهای ایران گفت: «ما با متحدان خود در این خصوص مشورت میکنیم تا ببینیم چگونه میتوان با این رفتار شرمآور برخورد کرد و چگونه میتوان به بهترین وجه ممکن آزادی این شهروندان را به آنها بازگرداند.»احمدرضا جلالی، پزشک و مدرس موسسه کارولینسکا در استکهلم در سال ۱۳۹۵ در سفری به ایران بازداشت و به اتهام “جاسوسی و همکاری با دول متخاصم” محکوم به اعدام شد.
خبرگزاری ایسنا روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت (چهارم مه) به نقل از “منابع آگاه” گزارش داد حکم اعدام احمدرضا جلالی، شهروند ایرانی سوئدی، تا پایان اردیبهشت ماه، یعنی دو هفته دیگر اجرا میشود. حکومت ایران او را به اتهام “جاسوسی” برای اسرائیل زندانی و به مجازات اعدام محکوم کرد. این حکم اکنون به تایید دیوان عالی کشور رسیده است.
جمهوری اسلامی به احمدرضا جلالی اتهام زده که “اطلاعاتی از برنامه هستهای کشور به سازمان جاسوسی- تروریستی موساد ارائه کرده” که به “ترور دو دانشمند هستهای” ایران منجر شده است.ایسنا همچنین مدعی شده که پس از بازداشت جلالی در ایران، دولت سوئد “به درخواست اسرائیل” به او اقامت دائم و “پس از محاکمه و صدور حکم اعدام وی، به او تابعیت سوئدی اعطاء نمود تا نظام قضایی ایران را تحت فشار قرار دهد”.
این در حالی است که به گفته منتقدان در ۴۰ سال گذشته بارها جمهوری اسلامی بازداشت شهروندان خارجی یا دو تابعیتی و صدور احکام سنگین برای آنها را به اهرمی برای آزادسازی افراد وابسته به خود در کشورهای غربی بدل کرده است، افرادی که به جرم اقدامات تروریستی یا جاسوسی یا تلاش برای دورزدن تحریمها بازداشت و محاکمه شده بودهاند.
گفتوگوی لینده و امیرعبداللهیان
همزمانی اعلام خبر به “اجرا گذاشته شدن حکم اعدام” احمدرضا جلالی با آخرین روز دادگاه حمید نوری در سوئد هم رویهای در همین راستا تلقی میشود. نوری دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج است که دادستانی سوئد برای او به اتهامات دست داشتن در اعدامهای سال ۶۷ در این زندان و همچنین “ارتکاب جنایت جنگی و قتل عمد” حبس ابد تقاضا کرده است.
پرایس در ادامه اظهاراتش آمریکا را از زمره کشورهایی توصیف کرد که شماری از شهروندانش، به شمول تعدادی از افراد دو تابعیتی مشمول بازداشتهای خودسرانه نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی و محاکمات غیرعادلانه شدهاند.
او به تماسها و گفتوگوهای فشرده با همپیمانان آمریکا در باره رویکردهای موثر در برابر این رویه ایران اشاره کرد و از هماهنگی تلاشها برای اعمال فشار جهت آزادسازی بازداشتیهای یادشده سخن گفت.پرایس با یادآوری “تلاش و تمرکز آنتونی بلینکن”، وزیر خارجه آمریکا، بر این موضوع نسبت به عملیشدن ابتکار دولت کانادا ابراز امیدواری کرد.
او در این رابطه به تنظیم سندی از سوی کانادا اشاره کرد که در صورت توافق بینالمللی بر سر آن کشورهایی که اقداماتی مشابه جمهوری اسلامی انجام میدهند تنها با انتقاد و محکومیت بینالمللی روبرو نخواهند شد بلکه ملزم به پاسخگویی در برابر عدالت میشوند و از این راه احیانا بر این رویه ایران هم نقطه پایان گذاشته میشود.
در همین حال، خبرگزاریهای ایران از تماس روز چهارشنبه، آن لینده، وزیر خارجه سوئد با همتای ایرانی خود خبر میدهند. برگزاری این تماس در همان روزی که خبر اعدام احتمالی احمدرضا جلالی منتشر شد طبیعتا با این موضوع و نگرانی سوئد از واقعیت یافتن این خبر مرتبط بوده است. با این همه، در خبر خبرگزاریهای ایران تنها از انتقاد حسین امیرعبداللهیان از “غیرقانونیبودن بازداشت و فرآیند دادگاه حمید نوری” سخن گفته شده و اشارهای به صحبتهای خانم لینده در میان نیست.
این در حالی است که او ساعاتی پیش از تماس با امیرعبداللهیان با انتشار توئیتی نسبت به خبر “به شدت نگرانکننده” مربوط به احتمال اجرای حکم اعدام احمدرضا جلالی واکنش نشان داد.لینده در توئیت خود نوشت که سوئد همراه با اتحادیه اروپا “حکم اعدام را محکوم کرده و خواستار آزادی آقای جلالی است”، خواستهای که به طور دائم با نمایندگیهای جمهوری اسلامی مطرح شده و تماسها با ایران هم برای طرح آن در جریان است.