در آییننامهای که وزارت ارتباطات و فنآوری اطلاعات با هدف حمایت از فعالیت در پلتفرمهای داخلی منتشر کرده، به مواردی اشاره شده است که نشان از عمق ناآگاهی این وزارتخانه از کارکرد شبکههای اجتماعی دارد.
استفاده از حساب کاربری به جای وثیقه بانکی یا موظف کردن پلتفرمها به جذب دنبالکننده مشخص برای افراد، از جمله این موارد است.
در نشستی که با حضور وزیر ارتباطات و وزیر اقتصاد برای معرفی این «بسته حمایتی» برگزار شد، عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات، با دفاع از مفاد چهاردهگانه این آییننامه گفت که تنها پلتفرمهای مورد تایید وزارت ارتباطات شامل این بسته خواهند شد.
در متن این آییننامه در تعریف پلتفرم یا سکوی داخلی آمده: «بستر یا زیرساختی که امکان حضور یا مشارکت برخط مصرفکنندگان و عرضهکنندگان متکثر کالا و خدمات و محتوا را روی شبکه ملی اطلاعات فراهم میکند.»
نکته حائز اهمیت در این تعریف، تاکید روی عبارت «شبکه ملی اطلاعات» است؛ شبکهای جدا از اینترنت که با هدف کنترل کامل فعالیتهای آنلاین شهروندان و قطع ارتباطات آنها از دنیای بیرون ایجاد شده است.
وزیر ارتباطات در توضیح یکی از مواد این آییننامه گفت که قرار است حساب کاربری افراد در پلتفرمهای داخلی به عنوان وثیقه بانکی در نظر گرفته شود تا مردم بتوانند از این طریق، از بانکها وام بگیرند: «از همین رو، در صورتی که فردی حساب آنلاین خود را وثیقه گذاشت، بانک نیز میتواند در صورت عدم پرداخت اقساط، آن را نقد کند.»
در حال حاضر مشخص نیست بانکها چگونه میخواهند حساب کاربری افراد را در شبکههای اجتماعی داخلی مانند روبیکا ارزشگذاری کنند. همچنین هنوز معلوم نیست در صورت نپرداختن اقساط، تصاحب این حسابها چه سودی میتواند برای بانک داشته باشد.
زارعپور همچنین گفت طبق آییننامه، «پلتفرمهای داخلی مکلفند نصف تعداد فالوورها در پلتفرمهای خارجی را برای کسبوکارها فراهم کنند».
با فرض اینکه پلتفرمهای داخلی بخواهند بدون تقلب، با ارائه اعتبار تبلیغاتی به افراد و کسبوکارها این برنامه را اجرایی کنند، چه تضمینی برای جذب نصف تعداد دنبالکننده برای آنها وجود دارد؟
در این نشست وزیر ارتباطات همچنین به اهمیت و احترام به نظر مردم در انتخاب پلتفرم خود اشاره کرد. این در حالی است که تا کنون دسترسی به تمامی شبکههای اجتماعی و پیامرسانهایی که محل فعالیت و کسب درآمد افراد بوده، از سوی جمهوری اسلامی مسدود شده است.
به نظر میرسد پس از فیلتر شدن اینستاگرام و واتساپ، استراتژی نظام در حمایت بیحد و مرز از پلتفرمهای داخلی سرعت و شدت بیشتری گرفته است.
بیش از هفت هفته از آغاز خیزش انقلابی ایرانیان علیه جمهوری اسلامی و اعمال محدودیتهای شدید اینترنتی در ایران میگذرد. گزارشهای منتشر شده در مجموعههای داخلی نشان میدهد فروش کسبوکارهای فعال بر بستر شبکههای اجتماعی که اخیرا فیلتر شدهاند تا ۱۰۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
با وجود این زارعپور پرسش درباره رای وزارتخانه متبوعش برای فعالیت مجدد شبکههای فیلتر شده در کشور را بیپاسخ گذاشت. واکنشی که بیش از پیش، احتمال دائمی شدن فیلترینگ پلتفرمهای خارجی را افزایش میدهد.