برای مردم مسکو تظاهر به اینکه همه چیز عادی است روز به روز دشوارتر میشود. زندگی گرانتر شده، فرودگاهها آماج حملات فزاینده اوکراین هستند. برخی جرأت میکنند و ناخرسندی خود از اوضاع را بیان میدارند.
کریستینا ناگل، گزارشگر سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان در مسکو، در گزارشی مبسوط به وضعیت حاکم بر مسکو و ساکنان پایتخت روسیه پرداخته است.
بار دیگر انفجار سحرگاهی، سکوت حاکم بر مرکز پایتخت روسیه را در هم میشکند. بار دیگر یک هواپیمای بدون سرنشین به مرکز مسکو، این منطقه تجاری معتبر که چندین وزارتخانه نیز در آن واقع است، اصابت میکند. این بار نیز فقط خسارت بار آمده است؛ خساراتی که در کوتاهمدت ترمیم میشوند.
مقامات حکومتی روسیه هر کاری که از دستشان برمیآید انجام میدهند تا حملات پهپادها به سرعت به فراموشی سپرده شود. رسانههای دولتی را موظف کردهاند از گزارش در این موارد خودداری کنند. با این حال: حملات شبانه، بسته شدن موقت فرودگاههای مسکو، اولین اثرات خود را بر ساکنان محلی بر جای گذاشته است.
زن جوانی میگوید: «معلوم است که این نگرانکننده است.» او میافزاید: «[جنگ در اوکراین] همیشه خیلی دور به نظر میرسید، و حالا اینجاست، در مسکو.»
مرد جوانی میگوید: «قبلا به همه میگفتم که [مسکو] امنترین شهر است. اما الان دارد ناخوشایند میشود.»
تظاهر به اینکه همه چیز عادی است، حتی در پایتخت نیز دشوارتر شده است: ارزش روبل سقوط کرده و تورم رو به افزایش گذاشته است. زندگی به طرز محسوسی گرانتر شده است.
برای کمتر کسی اهمیت دارد که در سوپرمارکتها محصولات غربی به تدریج با محصولات روسی جایگزین میشوند. با این حال، یک مشکل این است که تهیه قطعات یدکی برای دستگاهها، ماشینها و خودروهای غربی روز به روز دشوارتر میشود.
تحریمها در بخش فناوری بر زیرساختها تأثیر گذاشته است: بر شرکتهای حمل و نقل، هوافضا و صنایع تولید نفت و گاز. دولت وعده داده تا با سرمایه گذاریهای عظیم با این وضع مقابله کند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه مدعی شده است، “بررسیهای مالی نشان میدهد که وضعیت بودجه فعلی به طور کلی پایدار است و هیچ خطری برای ثبات اقتصاد کلان وجود ندارد”.
حتی اگر اوضاع بهتر از آنچه غرب انتظار داشت پیش میرود، ولادیمیر میلوف، معاون سابق وزیر انرژی در کانال یوتیوب خود هشدار میدهد که نباید در مورد ارقام محدودی که در دسترس عموم گذاشته میشود اغراق کرد.
او که معاون پیشین وزیر انرژی روسیه است، میگوید که تولید ناخالص داخلی در زمان صلح با تولید ناخالص داخلی در زمان جنگ قابل مقایسه نیست: «در شرایط عادی، سود حاصله در پروژههای جدید سرمایهگذاری میشود. حقوق و دستمزد به جیب شهروندان سرازیر میشود، سپس آنها چیزی را در مغازهها میخرند و در نتیجه برای کالاها و خدمات تقاضا ایجاد میکنند.»
او میافزاید، اما در زمان جنگ، پول به صنایع تسلیحاتی وارد میشود؛ و پرتابهها و راکتها، پس از تحقق هدف مخرب خود، منجر به “فعالیت اقتصادی مفید دیگری نمیشوند”.
جداسازی گسترده روسیه از سیستم پرداخت بینالمللی سوئیفت نیز بیتأثیر نبوده است. به همین دلیل است که پوتین دست به ترغیب شرکای باقیماندهاش زده تا از تجارت با دلار اجتناب کنند. او ازجمله در نشست سران بریکس در آفریقای جنوبی، در اظهارات ویدئویی خود، در این راستا و مقابله با کشورهای غربی تبلیغ کرد.
دادگاه کیفری بینالمللی لاهه حکم بازداشت او را به دلیل جنایات جنگی که پوتین شخصاً مسئول آن است صادر کرده و همین باعث شد که او از ترس بازداشت نتواند در نشست بریکس شرکت کند. از سوی دیگر پوتین در کشور خودش، از سوی فعالان حقوق بشر، اعضای اپوزیسیون و منتقدان حکومت مورد اتهام قرار گرفته که حکومتی خودکامه به وجود آورده است.
ایلیا یاشین، سیاستمدار اپوزیسیون میگوید، “روسیه به یک حکومت توتالیتر تبدیل شده است. حکومتی که آینده مردماش را ربوده است”.
یاشین چندی پیش از آنکه او را به حبس طولانیمدت محکوم کنند، پوتین را خطاب قرار داد و گفت: «به مردی میگویم که مسئول این قتل عام است، فردی که قانون “سانسور نظامی” را امضا کرد و بنا به اراده او من در زندان هستم؛ به او میگویم: ولادیمیر ولادیمیرویچ! وقتی به عواقب این جنگ هیولایی نگاه میکنید، احتمالاً خودتان میدانید که چه خطای بزرگی در ۲۴ فوریه مرتکب شدید.»
کاهش قیمت روبل و فرار سرمایه
سرویس خبری شبکه اول تلویزیون آلمان ر سایت خود در گزارش دیگری به دلایل کاهش ارزش روبل و فرار سرمایه پرداخته است.
بر اساس این گزارش، توضیح قابل قبول برای این امر در درجه اول بدتر شدن تراز تجاری روسیه است. صادرات روسیه به شدت کاهش یافته است و این ناشی از کاهش درآمدهای حاصل از فروش نفت و گاز طبیعی به خارج از کشور بوده است. در همان زمان، واردات، که پس از حمله روسیه به اوکراین سقوط کرد، دوباره افزایش یافت.
نتیجه منطقی این روند این است که مازاد تجاری روسیه (صادرات منهای واردات) به میزان قابل توجهی کاهش یافته است که به نوبه خود باعث کاهش نرخ مبادله روبل میشود. بانک مرکزی روسیه انتظار دارد که مازاد تجاری در سال جاری نسبت به سال قبل تقریباً ۷۰ درصد کاهش یابد.
کارشناسان بر این باورند که علاوه بر تراز تجاری ضعیف، افزایش فرار سرمایه از روسیه نیز عامل این امر باشد. بانک مرکزی روسیه در بهار سال جاری کنترل سرمایه را که در ابتدا در سال ۲۰۲۲ برای تثبیت بازار ارز معرفی شد، تمدید کرد.اما گفته میشود، کنترل سرمایه به تدریج دیگر آن سختگیری اولیه را ندارد.