ملانصرالدینِ” واقعی…!!

.

“‘

“ملانصرالدین” متولد ۱۸۶۶ میلادی، مطابق ۱۲۴۴ شمسی و در سال ۱۹۳۲ میلادی برابر با ۱۳۱۰ شمسی دارفانی را وداع گفت…

دی‌ماه مصادف است با سالگرد خاموشی زنده‌یاد “جلیل محمد قلی‌زاده” (ملانصرالدین)،  روشنفکری که صد سال از زمان خودش جلوتر بود…

“جلیل محمد قلی‌زاده” در سال۱۸۶۶ میلادی مطابق با ۱۲۴۴ شمسی در شهر نخجوان آذربایجان چشم به جهان گشود، پدرش مشهدی حسینقلی از شهر خوی آذربایجان به نخجوان مهاجرت کرده و به شغل معماری مشغول شده بود.

جلیل بعد از اتمام تحصیلات خود ابتدا در شهر “گوری” که الان جزو کشور گرجستان است به شغل معلمی روی آورد و همزمان هم شروع به نوشتن نمایشنامه نمود.

در سال ۱۸۹۷ از معلمی کنار کشید و ۵ سال به عنوان مترجم در ادارات دولتی کار کرد. در سال ۱۹۰۳ بعد از فوت همسر و پدر و مادرش به تفلیس نقل مکان نمود و با روزنامه‌های روسی این شهر و همچنین باکو با نوشتن مقاله همکاری کرد.

در سال ۱۹۰۶ نشریه هفتگی و طنز ملانصرالدین را پایه‌گذاری نمود که در مدت کوتاهی آوازه این نشریه و مقالات آن، دنیای ترک و مسلمان را درنوردید.

محمد قلی‌زاده در ملانصرالدین با جهل و خرافات و تعصب مذهبی مبارزه می‌نمود و سعی می‌کرد مردم ستم‌دیده را با حقوق پایمال شده خود آشنا کند.

بعد استقرار حکومت بلشویکها در آذربایجان شمالی محمد قلی‌زاده انتشار ملانصرالدین را به مدت یک‌سال در تبریز ادامه داد و بعد از یک‌سال به دعوت رییس‌جمهوری سوسیالیستی آذربایجان نریمان نریمانف، به باکو رفت و در آنجا فعالیت‌های فرهنگی و انتشار ملانصرالدین را ادامه داد.

جلیل محمد قلی‌زاده بعد از فوتِ دو همسر اولش برای بار سوم با یکی از نوادگان خان‌های قاراباغ به نام حمیده خانم جوانشیر ازدواج کرد که از این ازدواج صاحب دو پسر شد.

جلیل محمد قلی‌زاده وقتی دید کنترل نشریه ملانصرالدین از دستش در رفته ادامه انتشار آن را در سال ۱۹۳۱ متوقف کرد و بعد از یک سال در سال ۱۹۳۲میلادی (۱۳ دی ماه ۱۳۱۰) در اثر سکته قلبی درگذشت.

.