با انتشار آمار غیرنهایی رایگیری انتخابات دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورا و دوره ششم خبرگان، رئیس ستاد انتخابات تهران شامگاه شنبه دوازدهم اسفند، از احتمال کشیده شدن انتخابات این استان به دور دوم خبر داد.
به گزارش برخی رسانههای دولتی میزان مشارکت در تهران حدود 24 درصد بود.همزمان، سایت «دیدبان ایران» از احتمال اول یا دوم شدن آرای باطله در انتخابات مجلس شورا در حوزه انتخابیه تهران خبر داد.
با این حال، خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی ایران، «ایرنا» گزارش داده که مجموع بیش از 61 میلیون واجد شرایط رای دادن تنها 25 میلیون نفر شرکت کردهاند که نشاندهنده مشارکت 41 درصدی از مجموع کل رایدهندگان است.
نتایج ۳۵۰۱ شعبه از پنج هزار شعبه رأیگیری تهران که عصرگاه شنبه، ۱۲ اسفند، منتشر شد، نشان میدهد محمود نبویان به عنوان منتخب پبشتاز تنها ۳۴۲ هزار رأی به دست آورده که گمانهزنی درباره شمار بالای «آرای باطله» ریختهشده به صندوقها را افزایش میدهد.
بسیم لاله، خبرنگار خبرگزاری ایلنا که در وزارت کشور مستقر است، روز شنبه در شبکه ایکس (توئیتر سابق) نوشت پس از شمارش ۸۰ درصد از صندوقهای شهر تهران، آرای باطله «بیش از ۳۸۰ هزار» بوده است.
محمد مهاجری، روزنامهنگار نزدیک به اصولگرایان، نیز در همین شبکه اجتماعی گفت: «نتیجه انتخابات مجلس در اکثر شهرها حتی کلانشهرها و از جمله تهران عجیب و جالب است. یعنی نفر اول یا دوم، آرای باطله است.»
کاربران دیگری نیز این گمانه درباره تعداد آرای باطله را مطرح کردهاند.
وزارت کشور ایران هنوز تعداد کل شرکتکنندگان در حوزه انتخابیه «تهران، ری و شمیرانات» را اعلام نکرده، اما یاسر جبرائیلی از چهرههای سیاسی نزدیک به دولت ابراهیم رئیسی در شبکه ایکس (توئیتر سابق) ادعا کرد که در تهران تنها ۱ میلیون و ۸۱۳ هزار نفر رأی دادهاند.
او که رئیس «مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاستهای کلی نظام» در مجمع تشخیص مصلحت نظام است، در ادامه نوشت: «به احتمال بسیار بالا، قریب به اتفاق نمایندگان تهران در دور دوم تعیین تکلیف خواهند شد.»
عباس جوهری، رئیس ستاد انتخابات استان تهران، نیز روز شنبه به خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، گفت: «احتمال کشیدن انتخابات به دور دوم در حوزه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس وجود دارد چرا که باید داوطلبان حائز ۲۰ درصد آرا شوند.»
او افزود که اگر انتخابات تهران به دور دوم کشیده شود، این دور اردیبهشت سال آینده برگزار خواهد شد.
طبق قانون انتخابات ایران، نامزدهای صدرنشین باید دستکم ۲۰ درصد از «آرای صحیح» حوزه خود را به دست بیاورند تا بتوانند وارد مجلس شوند.
آقای جوهری روز جمعه گفته بود در کل استان تهران بیش از ۱۰ میلیون و ۳۰ هزار نفر واجد شرایط رأی دادن هستند، اما به شمار واجدین شرایط شهر تهران اشاره نکرده بود.احتمال تعداد بالای آرای باطله در حوزههای دیگر انتخابات نیز مطرح شده و رسانههای ایران خبر دادهاند در یزد میزان آرای باطله در رده «دوم» قرار گرفته است.
در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ نیز که با پیروزی ابراهیم رئیسی به پایان رسید، «آرای باطله» در کل کشور بعد از او، مقام دوم را بالاتر از سایر نامزدها کسب کرده بود.
در غیاب آمار رسمی از سوی وزارت کشور، رسانههای حکومتی به طور هماهنگ از مشارکت نزدیک به «۴۱ درصدی» در انتخابات ۱۱ اسفند خبر دادند و نوشتند ۲۵ میلیون نفر از واجدان شرایط در انتخابات شرکت کردند.
واجدان شرایط در کل کشور بیش از ۶۱ میلیون نفر اعلام شده بود.
به دلیل سانسور مطبوعات و رسانهها و فقدان ناظران مستقل در جریان انتخابات در ایران راستیآزمایی آمار شرکتکنندگان در این انتخابات نیز همچون انتخابات گذشته میسر نیست.
حذف صادق لاریجانی از خبرگان
طبق اعلام نتایج حوزه مازندران مجلس خبرگان، صادق لاریجانی آملی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام رای نیاورد و از حضور مجدد در مجلس خبرگان باز ماند. او در میان پنج کاندیدا در این حوزه انتخاباتی رتبه پنجم را به خود اختصاص داد.
برخی ناظران رای نیاوردن صادق لاریجانی را حذف وی طبق برنامه از پیش تعیین شده از سوی حاکمیت میخوانند و آن را به استعفای اعتراضی او از شورای نگهبان ربط میدهند.
برخی دیگر، ناکام ماندن لاریجانی را ادامه حذف برادران لاریجانی از سپهر سیاسی کشور میدانند.
شکست معاون پیشین روحانی
نکته قابل توجه دیگر در این انتخابات شکست «محمدباقر نوبخت» معاون رئیس پیشین جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت روحانی با سابقه ۴ دوره نمایندگی مجلس، از حوزه انتخابیه رشت و خمام است.
نوبخت کاندیدای نمایندگی مجلس شورا بود و به رغم حمایت علی لاریجانی از او، نتوانست رای شهر رشت را به دست بیاورد.
تنگتر شدن حلقه وفاداران
حذف لاریجانی و نوبخت و همچنین تائید صلاحیت نشدن حتی برخی از چهرههای اصولگرا، به باور برخی تحلیلگران، حاوی پیام معناداری است که نشان دهنده تنگتر شدن دایره نیروهای وفادار به حاکمیت و شخص علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی است.
کاهش میزان مشارکت
در حالی که برخی رسانههای داخلی ایران اعلام کردند که 25 میلیون نفر در انتخابات شرکت کرده اند و از مشارکت 40 درصدی در انتخابات خبر دادند، میزان مشارکت در انتخابات سال 1398، در حدود 42 درصد بود. طبق این آمار غیررسمی میزان مشارکت نسبت به دوره قبل کاهش دو درصدی داشته است.
بر اساس آمار غیررسمی میزان مشارکت مردم تهران پای صندوقهای رای حدود 24 درصد بود که تقریبا مشابه دوره یازدهم انتخابات مجلس بوده است.
جمهوری اسلامی همواره از مشارکت مردم در انتخابات به عنوان یک برگ برنده در راستای مشروعیت بخشیدن به نظام استفاده کرده است.
صبح روز جمعه، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، پس از رای دادن در این دو انتخابات برای چندمین بار در هفتههای اخیر درخواست کرد تا مردم به پای صندوقهای رای بروند و گفت: «امروز چشم دوستان و بدخواهان به ملت است و میخواهند ببینید نتیجه چه میشود. دوستان را خوشحال کنید و بدخواهان را ناامید».
با این حال، بسیاری از فعالان و جریانات سیاسی ایران با انتشار بیانیههایی انتخابات را مانند دورههای گذشته «مهندسیشده» تلقی کرده و آن را تحریم کردند.