خبرگزاری رسمی ایران «ایرنا» گزارش داد، ستاد کل نیروهای مسلح ایران شامگاه پنجشنبه سوم خرداد، گزارش اولیه هیئت عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری فقید این کشور را منتشر و تاکید کرده است که «آثار اصابت گلوله و یا موارد مشابه آن در اجزای باقی مانده بالگرد سانحه دیده مشاهده نگردیده است».
به گزارش «ایرنا»، در گزارش اولیه هیئت عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری فقید این کشور و هیئت همراه وی که در این حادثه کشته شدهاند، آمده است: «بخش قابل توجهی از اطلاعات در زمینههای مختلف تخصصی، فنی و عمومی که میتوانست در وقوع سانحه دخیل باشد جمعآوری شده است»، و «برخی از اقدامات برای اظهارنظر قطعی نیاز به زمان بیشتری دارد که در دست بررسی بوده و برخی از موارد را میتوان با قاطعیت اعلام نمود» که شرح ذیل مورد اشاره قرار میگیرند:1
- «بالگرد در مسیر پیشبینی شده از قبل ادامه مسیر داده و از مسیر تعیین شده پروازی خارج نگردیده است».
2- «حدود یک و نیم دقیقه قبل از سانحه بالگرد، خلبان بالگرد سانحه دیده با دو بالگرد دیگر گروه پروازی ارتباط برقرار نموده است».
3- «آثار اصابت گلوله و یا موارد مشابه آن در اجزای باقیمانده بالگرد سانحه دیده مشاهده نگردیده است».
4- «بالگرد سانحه دیده پس از برخورد با ارتفاع، دچار آتشسوزی شده است».
5- «به دلیل پیچیدگی منطقه، مه گرفتگی و درجه حرارت پایین، عملیات تجسس به شب کشیده شده و در طول شب نیز استمرار مییابد و در بامداد صبح روز دوشنبه (ساعت 5 صبح) با کمک پرندههای بدون سرنشین (ایرانی) نقطه دقیق محل سانحه مشخص و نیروهای زمینی عملیات تجسس در آن نقطه حضور پیدا میکنند».
6- «در مکالمات برج مراقبت با گروه پروازی نیز مورد مشکوکی مشاهده نگردیده است.»
در این گزارش اولیه هیئت عالی بررسی ابعاد و علل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهوری ایران که توسط ستاد کل نیروهای مسلح این کشور منتشر شده، تصریح شده است: «بخش قابل توجهی از اسناد و مدارک مرتبط با سانحه بالگرد یاد شده جمعآوری شده است و برای بررسی برخی از قطعات و اسناد، نیاز به زمان بیشتری میباشد که پس از اتقانسنجی و کار تخصصی و کارشناسی دقیقتر در اطلاعیههای بعدی» به سمع و نظر مردم ایران خواهد رسید.
در پایان گزارش این خبرگزاری اشاره شده است که ابراهیم رئیسی، هشتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران عصر یکشنبه 30 اردیبهشت 1403 در مسیر بازگشت از مراسم افتتاح سد «قیز قلعهسی» به سمت شهر تبریز، در منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی دچار سانحه هوایی سقوط بالگرد شده و با همراهانش کشته شدند.
شایان ذکر است رهبر جمهوری اسلامی، در پی کشتهشدن رئیسی، پنج روز عزای عمومی در ایران اعلام کرد و محمد مخبر را به عنوان کفیل ریاست جمهوری منصوب کرد.خبرگزاری «تسنیم»، نزدیک به سپاه پاسداران در گفتوگو با یکی از اعضای ارشد تیم جستوجو بالگرد حامل «ابراهیم رئیسی» و هیات همراه او، روایتی تازه از وضعیت بالگرد و سرنشینان آن پس از یافتهشدن از سوی امدادگران ارائه کرده است.
براساس این گزارش که روز پنجشنبه ۳خرداد۱۴۰۳ و همزمان با سومین روز مراسم تشییع جنازه ابراهیم رئیسی منتشر شده «محسن هاشمنژاد»، کارشناس زنجانی هواشناسی کوهستان، او را بهعنوان یکی از «دهها امدادگر باتجربهای» که شامگاه روز ۳۰اردیبهشت برای کشف بالگرد سانحهدیده دولت و سرنشینان آن به منطقه جنگلی و کوهستانی دیزمار در ورزقان اعزام شد معرفی کرده است.
تسنیم به نقل از محسن هاشمنژاد نوشته است «بالاخره و با تلاش بیوقفه تیمهای امدادی، بالگرد سانحه کشف شد؛ بالگردی که بهدلیل اصابت با کوه متلاشی شده بود؛ پیکر شهیدان عزیز هم پیدا شد. برخی پیکرها دارای سوختگی بودند و برخی بهدلیل آسیب دیدن، ترومای سنگین و شدید مثل شکستگی داشتند.»
او در بخش دیگری از این گفتوگو بدون اشاره به اینکه وضعیتی که توصیف میکند مرتبط با کدامیک از سرنشینان است گفته: «اگر بخواهم دقیقتر بگویم، دو پیکر از شهدا سوختگی زیادی داشتند، یک پیکر نیمهسوخته و یک پیکر تروما و شکستگیهای زیاد و شدیدی داشت. کادر پروازی هم بیشترین آسیبها را دیده بودند.»
این امدادگر تایید کرده است که جسد «محمدعلی آلهاشم»، امامجمعه پیشین تبریز «کمی دورتر از سایرین» و روی زمین گلآلود پیدا شد، درحالیکه «بهدلیل خونریزیهای داخلی به مقام رفیع شهادت رسیده بود.»
این اظهارات در حالی بیان شده که «غلامحسین اسماعیلی»، رییس دفتر ابراهیم رئیسی، پیشتر مدعی شده بود که چندین بار با تلفن همراه خلبان که آلهاشم آن را جواب میداده، گفتوگو کرده است.
روزنامه «هممیهن» وابسته به جریان اصلاحطلب، با انتقاد از ابهامات زیادی که در روایتهای مربوط به سانحه سقوط بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و وزیر امور خارجه پیشین ایران بههمراه شماری از مقامات استانی آذربایجان شرقی وجود دارد، با اشاره به گفتههای رییس دفتر ابراهیم رئیسی نوشته است: «این به معنی وجود سیگنال و ارتباط با دکلهای مخابراتی بوده که میتوانند به سهولت محل سقوط را پیدا کنند، ولی هیچ توضیحی داده نمیشود که چرا آنان تا شش ساعت بعد که هوا تاریک میشود، نتوانستهاند لاشه را پیدا کنند.»
روزنامه هممیهن در ادامه نوشته است «چگونه کسی میتواند چنین سقوطی را تجربه کند و همچنان دسترسی به تلفن همراه خودش داشته باشد، چه رسد به اینکه تلفن همراه خلبان در دسترس او باشد و پاسخ هم داده باشد؟ آن هم تلفن کس دیگری که میگوید اصلاً آنها را نمیبیند.»
در بخش دیگری از گزارش هممیهن نیز به ابهامات و تناقضگوییها درباره نحوه چینش سرنشینان در سه بالگرد کاروان رییسجمهور اشاره کرده و نوشته است که هیچکدام از این روایتها قطعی و تایید نشده نیست و گفته میشود که تقسیمبندی وزرا در لحظه آخر پیش از پرواز تغییر کرده است.
این روزنامه به روایت «محمد کوثری»، نماینده ادوار مجلس و از فرماندهان بلندپایه پیشین سپاه در این باره اشاره کرده و نوشته است که در ابتدا گفته شد یکی از اعضای تیم حفاظت رییسجمهور (سروان پاسدار جواد محرابی) بوده و نامش نیز در میان کشتهشدگان قرار گرفت و سپس حذف شد، اما سپس اعلام شد «سرتیم اصلی سردار [سیدمهدی] موسوی بوده است.»
این روزنامه با انتقاد از «نکات و ابهامات و شایعات دیگری» در این زمینه که درباره آنها «توضیح» داده نشده، نوشته است: «تاخیر در پاسخگویی، موجب رسوب ابهامات در اذهان مردم شده است.»
روزنامه جمهوری اسلامی نیز روز پنجشنبه ۳خرداد۱۴۰۳ در یادداشتی با عنوان «مسامحه جایز نیست» در این باره نوشت: «اینکه از سه بالگرد ایرانی در حال بازگشت از منطقه مرزی به سوی تبریز فقط بالگرد حامل رئیس جمهور دچار این حادثه شده، ضمن اینکه میتواند مرتبط بودن حادثه با عوامل جوی را منتفی کند، احتمال توطئه بودن را تقویت میکند.»
روزنامه جمهوری اسلامی در بخش دیگری از این یادداشت نوشته است: «هرچند اخبار اولیه در روز وقوع حادثه حکایت از نقش داشتن عوامل جوی در آن داشت ولی به تدریج گمانهزنیها به سوی توطئه بودن متمایل شدند بطوری که رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران گروهی را مأمور بررسی حادثه کرد تا چگونگی آن را روشن کند.»
این رسانه با تاکید بر اینکه «این گروه هنوز نتیجه بررسیهای خود را اعلام نکرده » نوشته است «گمانهزنیهای متمایل به توطئه بودن حادثه بهقدری زیاد است که اکنون تمام ذهنها به آن مشغول است.»
نویسنده مقاله در ادامه هم افزوده است: «افکار عمومی بشدت در حال پیگیری ماجراست و میخواهد به واقعیت پی ببرد.»
روزنامه جمهوری اسلامی میگوید: «یکی از نکاتی که احتمال توطئه بودن ماجرای بالگرد حامل رییسجمهور رئیسی و همراهان را پررنگ میکند محل وقوع حادثه است.»
در ادامه این روزنامه نوشته است: «یکی دیگر از نکاتی که در تقویت احتمالی توطئه بودن حادثه بالگرد حامل رییسجمهور رئیسی و همراهان موثر است این است که بعضی از صاحبنظران فنی گفتهاند ابتدا بالگرد در هوا منفجر شده و سپس سقوط کرده است. در این فرض، ماجرا میتواند ناشی از مداخلات بیرونی و یا درون بالگرد باشد که در هر دو صورت، موضوع با پیچیدگی مواجه است و قابل پیگیری میباشد.»
در پایان هم روزنامه جمهوری اسلامی اینگونه جمعبندی کرده است: «اول اینکه این حادثه نشان داد تدبیرکنندگان امور سفر رییسجمهور دچار ضعف اساسی بودند و نکات ایمنی زیادی را مورد توجه قرار ندادند. دوم اینکه ناوبری ما ضعیف است و اگر حادثه بالگرد حامل رییسجمهور ناشی از توطئه بودن باشد، این ضعف نیز در به وقوع پیوستن آن سهیم بوده است و سوم اینکه در بخش تامین امنیت در برابر توطئههای خارجی دچار ضعف شدید هستیم.»
مقامات جمهوری اسلامی از همان روز نخست وقوع سانحه سقوط بالگرد حامل رییس دولت و همراهانش سعی در مدیریت خبر داشتند و اطلاعات مرتبط با این حادثه کاملا مبهم در اختیار رسانهها قرار گرفت و همچنان هم در ابهام درباره آن صحبت میشود.
تهدیدکاربران فضای مجازی و فعالان رسانهای و عدم پاسخگویی به شایعات موجود پیرامون این حادثه تردیدها درباره صحت روایت جمهوری اسلامی را با توجه به سوابقی که در این مواقع داد افزایش داده است.
در ابتدا برخی از رسانهها اعلام کردند که بالگرد حامل رییسجمهور به دلیل مهآلود بودن هوای منطقه شمال آذربایجان شرقی بر زمین نشسته و کاروان او به صورت زمینی راهی تبریز شده است.
حتی برخی از منابع محلی مدعی شدند که بالگرد حادثهدیده احتمالا متعلق به همراهان رییسجمهور بوده است.
سپس همان رسانهها به نقل از برخی مقامهای ایران از «فرود سخت» بالگرد حامل رئیسی خبر دادند اما بلافاصله همان رسانههایی که این اخبار را منتشر کرده بودند، به نقل از مقامهای دیگر دولتی و نظامی آنها را تکذیب کردند.
ساعاتی پس از وقوع سانحه و تداوم بیخبری از شرایط بالگرد و سرنشینانش خبرگزاری رسمی ترکیه، «آناتولی» از کمک پهپاد این کشور برای پیدا کردن بالگرد حامل ابراهیم رئیسی خبر داد اما هلال احمر ایران اعلام کرد که در عملیات جستوجو و امداد فقط نیروهای ایرانی مشارکت داشتهاند.
«یاشار سلطانی»، روزنامهنگاری که بر افشای فساد مقامات و نهادهای جمهوری اسلامی تمرکز دارد، در حساب کاربری خود در شبکه «ایکس» در انتقاد از نحوه اطلاعرسانی درباره سانحه سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی نوشت: «دروغ گفتنهای قبلی، هم اعتبار رسانههای رسمی را زائل کرده و هم تبدیل به عادت شده است.»
او در ادامه نوشت: «ابتدا گفتند سالم فرود آمده؛ بعد فرمودند زمینی به تبریز رفته؛ سپس افزودند فرود سخت داشته؛ بعد اظهار کردند تماس تلفنی داشته و نهایتا کمکم دعوت به دعا کردند و شب عید، جشن را تبدیل به عزا؛ چرا مردم را اینقدر نامحرم و ساده لوح میپندارید؟»