اتحادیه اروپا یک مبنای قانونی برای شناسایی سپاه پاسداران ایران به عنوان یک «سازمان تروریستی» پیدا کرده؛ با این حال اتخاذ چنین تصمیمی از سوی بروکسل نیازمند یک اراده سیاسی است.
این راهکار تازه میتواند شکافی را که برای سالها مانع از اتخاذ چنین تصمیم بزرگی در اتحادیه اروپا بود، پر کند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به سرکوب وحشیانه معترضان ایرانی، انتقال تسلیحات به روسیه، پرتاب موشکهای بالستیک به سوی اسرائیل و حمایت از گروههای شبهنظامی در سراسر خاورمیانه متهم شده است.
اساس این موضوع به حکمی برمیگردد که ماه مارس توسط دادگاه عالی منطقهای دوسلدورف صادر شد. این دادگاه اعلام کرد که حمله سال ۲۰۲۲ به کنیسه بوخوم در غرب آلمان توسط یک نهاد دولتی ایران طراحی شده است.
هنگامی که این حکم منتشر شد، انتظارها از اتحادیه اروپا برای آنکه بتواند سرانجام مبنای قانونی لازم برای پیشبرد اقدامی در جهت «تروریستی» خواندن سپاه پاسداران را فراهم کند، بالا رفت؛ اگر چه بروکسل همچنان در این خصوص احتیاط به خرج داد.
بر اساس قوانین فعلی، افزودن یک شخص یا نهاد جدید به فهرست تروریستی اتحادیه اروپا مستلزم تصمیم قضایی اتخاذ شده توسط یکی از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا است.
یک مقام ارشد اتحادیه اروپا که از این روند آگاه است روز جمعه با اشاره به تحلیل و ارزیابی صورت گرفته توسط سرویس اقدام خارجی اروپا، گفت: حکم دوسلدورف به عنوان یک مبنای قانونی برای برآورده کردن معیارها در این خصوص «کافی» در نظر گرفته شده است.
به گفته این منبع که نامی از وی برده نشده، این نتیجهگیری پیش از تعطیلات تابستانی گذشته انجام شده است.این مقام هشدار داد: «فراتر از مسائل حقوقی، تروریستی اعلام کردن بخشی مهمی از ارتش یک کشور پیامدهای سیاسی بسیاری به همراه دارد.
وی در عین حال خاطرنشان کرد که این اقدام «پیامدهای عملی» نخواهد داشت زیرا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از پیش تحت یک رژیم گسترده تحریمهای اتحادیه اروپا قرار دارد که مسدود شدن داراییها و ممنوعیت سفر اعضا بخشی از آن به شمار میرود.
با برداشته شدن مانع، پیشنهاد برای قرار دادن سپاه در فهرست سازمانهای تروریستی وارد مرحله بعدی شده که طبیعتا بحث میان کشورهای عضو و اتخاذ تصمیمی واحد در خصوص آن است.
تصویب نهایی در این زمینه نیاز به اجماع کامل میان اعضا دارد، به این معنا که حتی یک پایتخت اروپایی میتواند جلوی اجرای آن را بگیرد.
به گفته یک دیپلمات ارشد که نخواست نامش فاش شود، این مسئله نیاز به یک «اراده سیاسی» جمعی دارد؛ وی در عین حال از پیشبینی در خصوص اینکه آیا چنین تصمیمی بهزودی گرفته خواهد شد یا خیر، خودداری کرد.
آلمان، فرانسه و هلند از جمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند که پیشتر از تصمیم برای شناسایی سپاه پاسداران ایران به عنوان یک «سازمان تروریستی» حمایت کردهاند.
اورزولا فُن در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا و نیز پارلمان این اتحادیه به عنوان نهاد قانونگذار اتحادیه از این ایده حمایت کردهاند.
آمریکا و کانادا، دو متحد گروه هفت، در حال حاضر سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی خود قرار دادهاند.
کمتر از دو سال پیش و درپی سرکوب اعتراضات مردمی سال ۱۴۰۱ در ایران، بحث قرار دادن سپاه پاسداران در لیست سازمانهای تروریستی اروپا مطرح شد.
نمایندگان پارلمان اروپا، روز ۱۹ ژانویه سال ۲۰۲۳ در مقر این سازمان در شهر استراسبورگ فرانسه با تصویب قطعنامهای ضمن محکوم کردن «سرکوب مردم معترض در ایران» و اعدام تعدادی از معترضان، خواستار قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی اتحادیه اروپا شدند.
پس از انتشار اخبار مربوط به تصویب این قطعنامه، بحث پیچیدگیهای حقوقی قرار دادن نام سپاه پاسداران در فهرست سازمانهای تروریستی اتحادیه اروپا و پروسه تصمیمسازی در شورای اتحادیه اروپا به میان آمد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا روز دوشنبه ۲۳ ژانویه ۲۰۲۳، پیش از آغاز جلسه شورای وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا گفت: «این موضوعی است که بدون رای دادگاه نمیتوان درباره آن تصمیم گرفت. بنابراین تصمیم دادگاه در اولویت است. شما نمیتوانید بگویید من شما را تروریست میدانم زیرا شما را دوست ندارم.»