
مشاور سیاسی خامنهای میگوید در صورتی که ایران در شرایط حمله نظامی قرار بگیرد، تهران با “اخراج بازرسان آژانس و قطع همکاری با آن” واکنش نشان خواهد داد و اورانیوم غنیسازیشده را به “مکانهای امن و نامشخص” منتقل خواهد کرد.
علی شمخانی مشاور سیاسی علی خامنهای؛ رهبر جمهوری اسلامی روز پنجشنبه ۲۱ فروردین با انتشار پستی تهدیدآمیز در شبکه اکس (توئیتر سابق) با اشاره به احتمال وقوع حمله نظامی ایالات متحده آمریکا به تاسیسات هستهای ایران نوشت: «استمرار تهدیدات خارجی و قرار گرفتن ایران در شرایط حمله نظامی میتواند منجر به اقداماتی بازدارنده مانند اخراج بازرسان آژانس و قطع همکاری با آن شود.»
مشاور خامنهای در ادامه همچنین تهدید کرد که در صورت حمله نظامی به ایران، “انتقال مواد غنیشده به مکانهای امن و نامشخص در ایران نیز میتواند در دستور کار قرار گیرد.”اظهارات مشاور رهبر جمهوری اسلامی که پیشتر دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، میتواند واکنشی به هشدارها و تهدیدهای رئیسجمهور ایالات متحده باشد که در هفتههای اخیر از ایران خواسته بود برای دستیابی به توافق تازه درباره برنامه هستهایش با ایران مذاکره کند، وگرنه «بمباران» خواهد شد.
آقای ترامپ میگوید خواهان یک ایران «عالی» است ولی نمیتواند سلاح هستهای داشته باشد.
او روز ۲۰ فروردین تهدیدات خود را تکرار کرد و گفت که «اگر نیاز به اقدام نظامی باشد، ما دست به این اقدام خواهیم زد. اسرائیل بهوضوح در این امر مشارکت جدی خواهد داشت. آنها هدایت حمله را برعهده خواهند داشت».در حالی که مقامهای ایران بویژه علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مذاکره با آمریکا در شرایط «تهدید» و «فشار» را رد کرده بودند، اما هر دو کشور خبر دادند که نمایندگانشان قرار است روز ۲۳ فروردین در عمان با هم گفتوگو کنند.
آمریکا به طور فزایندهای نگران ذخایر اورانیوم ایران است که به گفته آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مواد لازم برای غنیسازی در سطح ۹۰ درصد و ساخت چند سلاح اتمی را در اختیار دارد.
تهران میگوید هیچ برنامهای برای ساخت سلاح اتمی ندارد و اهداف برنامه هستهایش «صلحآمیز» است. با این حال، علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، روز ۱۱ فروردین گفت که در صورت اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران، «مردم فشار میآورند» و ساخت بمب اتمی «توجیه ثانویه پیدا میکند».ترامپ همچنین پیش از این گفته بود که حکومت ایران به هیچ عنوان نمیتواند سلاح اتمی داشته باشد. رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه ۲۰ فروردین (۹ آوریل) در آستانه مذاکرات احتمالی پیش رو با ایران تهدید کرد در صورت شکست این مذاکرات گزینه حمله نظامی به ایران همچنان روی میز است.
ترامپ همچنین تاکید کرد: «اگر نیاز به ارتش باشد، از ارتش استفاده خواهیم کرد و اسرائیل طبیعتا نقش بسیار مهمی خواهد داشت و آنها رهبری را بر عهده خواهند گرفت.»
رئیس جمهوری آمریکا پیش از این نیز بارها هشدار داده بود که اگر مذاکرات درباره پایان برنامه هستهای ایران شکست بخورند، ایران در معرض “خطر بزرگی” قرار خواهد گرفت.با این حال، مقامهای جمهوری اسلامی در این زمینه اظهارات متناقضی را بیان کردهاند. در همین راستا الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع رسانی دولت خواستار آن شد که آمریکا “تعهد و تضمین بدهد” که به گفته او “بدعهدیهای گذشته را کنار بگذارد”.
رئیس شورای اطلاع رسانی دولت همچنین اضافه کرد: «آمریکا اذعان کرده که نمیخواهیم ایران بمب اتم داشته باشد و کشورمان هم بارها اعلام کرده است که قصد ساخت بمب اتم را ندارد.»
ترامپ در دوره نخست ریاستجمهوری خود بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، از توافق سال ۲۰۱۵ میان حکومت ایران و قدرتهای جهانی موسوم به توافق برجام خارج شد و تحریمهای گستردهای را علیه جمهوری اسلامی اعمال کرد.این توافق با هدف محدود کردن فعالیتهای حساس اتمی ایران و در ازای لغو تحریمهای ایران امضا شده بود. حکومت ایران با وجود امضای این توافقنامه، از آن زمان تا کنون بر اساس اعلام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، بهطور چشمگیری ظرفیت غنیسازی خود را افزایش داده و از محدودیتهای تعیینشده در آن توافق برای غنیسازی اورانیوم فراتر رفته است.
قدرتهای غربی بر این باورند که جمهوری اسلامی قصد دارد با اتلاف وقت، به شکل پنهانی به توانمندی ساخت سلاح هستهای از طریق غنیسازی اورانیوم با درصد خلوص بسیار بالا دست پیدا کند. به گفته دولتهای غربی این سطح غنیسازی اصولا فراتر از سطح مورد نیاز برای یک برنامه اتمی غیرنظامی است.
انتظارات از گفتوگوها در عمان
ایران در برهههای مختلف، مذاکرات «مستقیم» و «غیرمستقیم» متعددی با ایالات متحده داشته که نتایج آن منجر به حلوفصل چندین پرونده، بویژه در مورد برنامه هستهایش، شده است.
ایران فعالیتهای هستهای خود را دارای «ماهیت صلحآمیز» میداند اما آمریکا، اسرائیل و سایر کشورهای غربی نگران عبور تهران از آستانه هستهای و ساخت سلاح اتمی هستند.
در حالی که امیدواریهایی برای حل اختلافات دو کشور در نشست عمان ابراز شده است، اما آقای ترامپ روز چهارشنبه در این زمینه محتاطانه برخورد کرد و گفت: «وقتی مذاکرات را شروع میکنید، باید ببینید آیا آنها خوب پیش میروند یا نه. و من میگویم نتیجه این خواهد بود که فکر میکنم آنها خوب پیش نمیروند. پس این فقط یک احساس است».رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران و اصولگرایان نیز در مورد نتایج نشست عمان ابراز نگرانی کردهاند.
خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، در زمینه «شکست مذاکرات» هشدار داده و نسبت به دشواری مدیریت «افکار عمومی» ابراز نگرانی کرده است.
فارس نوشت: «با توجه به تجربه تلخ دهه ۹۰، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تکرار سیاست معطل نگه داشتن کشور برای نتیجه مذاکرات، علاوه بر افزایش نااطمینانی در بازارها، موجب تضعیف اعتماد عمومی به توانمندی داخلی در حل مسائل اقتصادی خواهد شد».
روزنامه کیهان، که توسط نماینده خامنهای اداره میشود، نسبت به پایین آمدن قیمت دلار در آستانه مذاکرات عمان ابراز نگرانی کرده و مدعی شده که این امر ناشی از «دستکاری در بازار» است، که به گفته آن، «نه تنها توجیه اقتصادی ندارد، بلکه زمینهساز سودجویی برخی دلالان و در نهایت متضرر شدن اقشار متوسط و پایین جامعه خواهد شد».
این روزنامه، رسانههای نزدیک به اصلاحطلبان حکومتی را به «تلاش هماهنگشده» برای «مثبتنمایی زودرس مذاکرات» متهم کرده و نوشته است که «هیجانسازی، رویافروشی و شرطیسازی، تنها به سود جریانهای بیرونی تمام میشود».