نچیروان بارزانی، نخستوزیر اقلیم خودمختار کردستان عراق که شنبه ۳۰ دی برای نخستین بار پس از همهپرسی استقلال این ناحیه با حیدر عبادی، نخستوزیر دولت مرکزی دیدار کرده بود، یکشنبه اول بهمنماه به تهران آمد. او در نخستین روز از سفر دو روزهاش با رئیسجمهوری و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران درباره گفتوگوهای اربیل و بغداد و نیز حضور احزاب کرد ایرانی مخالف در اقلیم کردستان گفتگو کرد.
نچیروان بارزانی، برادرزاده مسعود بارزانی از حزب دموکرات کردستان در رأس هیأتی بلندپایه به پایتخت ایران سفر کرده است تا درباره آینده سیاسی اقلیم کردستان به رایزنی بپردازد. قباد طالبانی، معاون نخستوزیری اقلیم از دیگر حزب حاکم این کشور، حزب اتحادیه میهنی نیز در این سفر همراه بارزانی است.
بارزانی شنبه برای نخستین بار پس از همهپرسی استقلال اقلیم کردستان به بغداد رفت و با حیدر عبادی دیدار کرد. عبادی در آن دیدار بر حفظ تمامیت ارضی عراق تأکید کرده بود.
بغداد اعلام کرده که هرگز با استقلال اقلیم کردستان از عراق موافقت نمیکند. دولت مرکزی پیششرط هر مذاکرهای را ابطال نتایج همهپرسی خوانده بود. نچیروان بارزانی نیز در سفر چند وقت پیش به پاریس اعلام کرد که به حکم دادگاه عالی فدرال عراق در ۲۰ نوامبر مبنی بر غیرقانونیبودن همهپرسی و ابطال نتایج آن احترام میگذارد.
وعده ایران برای کمک به حل مشکلات با بغداد
سفر بارزانی به ایران نخستین سفر یک مقام ارشد حکومتی به تهران پس از همهپرسی است. همهپرسی استقلال کردستان ۲۵ سپتامبر / سوم مهر برگزار شد و ۹۲ درصد از شرکتکنندگان به جدایی اقلیم کردستان از عراق رأی مثبت دادند.
چندین روز بعد در ۱۶ اکتبر ارتش عراق و حشد شعبی، شبهنظامیان تحت حمایت ایران در واکنش به برگزاری همهپرسی استقلال کردستان کنترل منطقه نفتخیز کرکوک و نیز کنترل شرکت نفت شمال در این استان را به دست گرفتند و در مناطق مورد مناقشه دو طرف پیشروی کردند. نیروهای پیشمرگه ادعا کرده بودند که اعضای سپاه قدس پاسداران ایران نیز در این درگیریها حاضرند و طراح اصلی عملیات نظامی در اقلیم را قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس معرفی کرده بودند.
اما یکشنبه حسن روحانی، رئیسجمهوری و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار با هیأت مذاکرهکننده اربیل وعده دادند که ایران از توان خود برای حل موانع گفتوگوها بین اقلیم و دولت مرکزی استفاده کند.
حسن روحانی گفت که «ایران همواره از عراق متحد و یکپارچه حمایت میکند» و در عین حال افزود که «همه اقوام در کشورهای منطقه و از جمله کردهای عراق، باید در چارچوب قانون اساسی و تمامیت ارضی این کشورها به حقوق مشروع و قانونی خود دست یابند.» بارزانی نیز پاسخ داد که «ما همواره خواهان عراقی واحد و یکپارچه هستیم و معتقدیم که همه طرفها باید به قانون اساسی عراق پایبند باشند.»
او خواستار کمکهای اقتصادی ایران از طریق سرمایهگذاری در طرحهای توسعه اقلیم شد و در ادامه، از استمرار فعالیت پایانههای مرزی میان ایران و اقلیم کردستان عراق قدردانی کرد. با این حال، تهران و دولت مرکزی بغداد چندی پیش برای صادرات نفت کرکوک که پیش از این در اختیار اقلیم قرار داشت، توافقی مبادلهای امضا کرده بودند.
شمخانی نیز در دیدار با بارزانی همهپرسی در اقلیم را «راهبردی اشتباه» خواند، آن را دلیل ایجاد هزینههای گسترده سیاسی و اقتصادی برای کردهای عراق دانست و بدون نامبردن از شخص خاصی گفت: «برخی بر این باور بودند که امنیت مردم کُرد از دیگر شهروندان عراق و منطقه جدا بوده و امکان مدیریت تهدید داعش و تروریسم با مذاکره وتعامل وجود دارد.» اشارهای تلویحی به مسعود بارزانی، رهبر پیشین اقلیم کردستان.
ایران پس از اعلام خبر برگزاری استقلال کردستان همراه با ترکیه و دولت مرکزی عراق فشارها بر اقلیم را افزایش داد و پس از همهپرسی، این فشارها باعث شد تا مسعود بارزانی، رئیس حکومت اقلیم از ابتدای تأسیس آن، از سمت خود کناره بگیرد و برادرزادهاش نچیروان اکنون در تلاش برای مذاکره و پایانبخشیدن به تنشها با دولت مرکزی است. او پیش از سفر به ایران به چندین کشور اروپایی رفته بود تا طرح صلح با دولت مرکزی را پیش ببرد.
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی (ایرنا)، نچیروان بارزانی در این دیدار از افتخار اقلیم کردستان به دوستی با ایران گفت و افزود که «جمهوری اسلامی ایران همواره پشتیبان مردم کرد عراق بوده است و پیوند میان ایران و کردستان عراق تمدنی و تاریخی است».
انتقاد از حضور گروههای کرد مخالف در اقلیم
اما گفتگوها با روحانی و شمخانی به روابط اربیل و بغداد محدود نماند.
دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به انتقاد از حضور برخی احزاب و گروههای کرد ایرانی مخالف در اقلیم پرداخت. او گفت:
این که برخی گروه های ضدانقلاب با استفاده از سرزمینهای کردی، سربازان و شهروندان ما را ترور کنند و به مناطق تحت تسلط اقلیم بازگردند و سپس در کمال وقاحت در مصاحبه با رسانههای رسمی کردی مسئولیت آن را برعهده بگیرند به هیچ وجه قابل تحمل نیست.
نخستوزیر اقلیم کردستان نیز وعده داد که «از همه توانمان برای جلوگیری از تهدیدات امنیتی علیه ایران استفاده خواهیم کرد» و گفت که اجازه نخواهد داد «گسترش مناسبات همکاری بین ایران و اقلیم کردستان تحت تأثیر تلاش مغرضان قرار گیرد.»
او این وعده را در دیدار با روحانی نیز تکرار کرد و گفت: «اقلیم کردستان عراق به هیچکس اجازه نخواهد داد از خاک اقلیم برای هر گونه تهدید احتمالی علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کند و این از خطوط قرمز اربیل است.»
سفر نچیروان بارزانی به تهران دوروزه خواهد بود. او قرار است با علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران نیز دیدار و گفتوگو کند.
دیدارهای رهبران اقلیم با مقامهای بغداد و تهران در حالی انجام میگیرد که کارزارهای انتخاباتی مربوط به انتخابات سراسری آینده عراق در ماه مه امسال آغاز شده است.