مایک پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا یکشنبه 13 مه گفت که ایالات متحده آمریکا با خروج از توافق هستهای با ایران (برجام) اروپا را هدف قرار نداده است.
پومپئو در کمصاحبه با شبکه خبری فاکس نیوز گفت که ایالات متحده امیدوار است در گفتوگو با اروپا، به توافقی بر سر چگونگی تعامل با ایران دست یابد.
این سخنان پس از آن مطرح میشود که دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا، شرکتهای اروپایی که با ایران همکاری میکنند را، تهدید به مجازات کرد.
وزیر امور خارجه آمریکا افزود: «امیدوارم در روزها و هفتههای آینده، به توافق قابل اجرایی دست یابیم… توافقی که باز جهان در برابر رفتارهای ایران حمایت کند، نه تنها در برابر برنامه هستهای این کشور، بلکه سپری در برابر موشکها و رفتارهای شرورانه ایران هم باشد».
دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا سهشنبه 8 مه اعلام کرد که ایالات متحده از توافق هستهای به ایران که سال 2015 منعقد شد، خارج میشود. او این توافق را «فاجعه بار» توصیف کرد.
پس از این اعلام، ترامپ فرمان از سرگیری تحریمهای ایران را که بر پایه توافق هستهای تعلیق شده بود، امضا کرد.
توافق هستهای سال 2015، میان ایران و گروه 1+5 متشکل از آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، به علاوه آلمان، منعقد شد. برپایه این توفق که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم گفته میشود، در قبال محدود شدن برنامه هستهای ایران، تحریمهای اعمال شده علیه این کشور به خاطر این برنامه، لغو یا تعلیق شد.
در حالی که مشاور امنیت ملی کاخ سفید از «احتمال» تحریم شرکتهای اروپایی که با ایران کار میکنند خبر داده٬ وزیر خارجه ایالات متحده میگوید واشینگتن امیدوار است با همراهی متحدان خود بتواند به توافق هستهای تازهای با ایران دست یابد.
جان بولتون روز یکشنبه ۲۳ اردیبهشت در گفتوگو با شبکه سیانان از احتمال تحریم شرکتهای اروپایی خبر داد که رابطه تجاری خود را با ایران ادامه میدهند٬ و گفت: «این احتمال هست. همه چیز بستگی به اقدام دیگر دولتها دارد».
وی توضیح بیشتری در این زمینه که منظورش از اقدام دیگر دولتها چیست نداد٬ ولی گفت اروپا متوجه خواهد شد که منافع این قاره در «همراهی» با آمریکا است.
به گفته مشاور امنیت ملی ترامپ٬ اروپاییها هنوز در حال تجزیه و تحلیل تصمیم رئیسجمهوری آمریکا مبنی بر ترک توافق با ایران بوده و در شوک تصمیم واشینگتن درباره برقراری دوباره تحریمهای شدید علیه جمهوری اسلامی به سر میبرند.
وی ادامه فعالیتهای موشکی ایران را نشانه تلاش تهران برای دستیابی به تسلیحات هستهای عنوان کرد و افزود که جمهوری اسلامی٬ «هرگز» تصمیمی استراتژیک مبنی بر دست کشیدن از دستیابی به تسلیحات اتمی اتخاذ نکرده است.
به گفته بولتون٬ برجام فرصت اقتصادی مناسبی در اختیار ایران گذاشته تا به این هدف خود برسد.
مشاور امنیت ملی کاخ سفید پیشتر نیز همچون ترامپ گفته بود که برجام در شکل فعلی «ایرادهای بنیادی» دارد و راه ایران را به سوی تولید بمب اتمی «سد نمیکند».
این در حالی است که مایک پومپئو٬ وزیر خارجه آمریکا، در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز ابراز امیدواری کرد که ایالات متحده بتواند در روزها و هفتههای پیشرو٬ با متحدان غربی خود به توافقی دست یابد که نه تنها جهان را از برنامه هستهای ایران٬ بلکه از «رفتار بد» این کشور نیز مصون نگاه دارد.
وی از همکاری نزدیک خود با شرکای اروپایی آمریکا برای دستیابی به این توافق خبر داد.
اعلام خروج آمریکا از برجام باعث نگرانی شرکای اروپایی این کشور شده و تلاشهای دیپلماتیک تهران و سه کشور اروپایی را برای حفظ این توافق تشدید کرده است.
چین٬ روسیه٬ آلمان٬ بریتانیا و فرانسه اعلام کردهاند که در این توافق باقی خواهند ماند و تهران نیز از آنها خواسته است که به تعهدات خود در برجام پایبند بماند.
مقامهای بلندپایه جمهوری اسلامی ضمن انتقاد شدید از این تصمیم آمریکا٬ اعلام کردهاند تا وقتی «منافع مردم ایران» از برجام تامین شود٬ به این قرارداد وفادار خواهند ماند.
آیتالله علی خامنهای٬ رهبر جمهوری اسلامی٬ از دولت حسن روحانی خواست به کشورهای اروپایی نیز اعتماد نکند و از آنها برای تامین منافع ایران٬ «تضمین عملی» بگیرد.
حسن روحانی٬ رئیسجمهوری ایران، نیز روز یکشنبه اعلام کرد که اگر پنج کشور باقی مانده در برجام «تضمین دهند که منافع ایران با ادامه برجام محقق میشود»، این توافق با وجود خروج آمریکا باقی خواهد ماند.
محمدجواد ظریف٬ وزیر خارجه ایران نیز که در نخستین روز از سفر دورهایش برای مذاکره درباره سرنوشت برجام به چین رفته است، گفته که اروپا باید درباره حفظ منافع ایران در برجام تضمین بدهد.
وی پس از دیدار با همتای چینی خود «وانگ یی»٬ به روسیه میرود و پس از آن روز سهشنبه در نشستی با حضور وزیران خارجه فرانسه، آلمان، بریتانیا و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شرکت میکند تا درباره برجام مذاکره کنند.