با نزدیک شدن چهارم نوامبر، زمان اجرای بسته دوم تحریمهای ایالات متحده آمریکا علیه ایران که میتواند منابع این کشور از ارزهای خارجی را بخشکاند و شاهرگ حیاتیاش به ویژه صادرات نفت خام را قطع کند، تهران با سرعت بیشتری به سمت طرحهایی برای دور زدن تحریمها پیش میرود.
راههای جایگزین برای فروش نفت
برپایه گزارش مفصلی که روزنامه بریتانیایی «فایننشال تایمز» منتشر کرده، ایران برای نجات اقتصادش، با زمان مسابقه میدهد؛ در همین راستا در پی ابتکار راههای جایگزین برای صادرات نفت است تا از تاثیر بحران پیشرو بکاهد.
این روزنامه بریتانیایی به نقل از منابع نزدیک به نظام ایران نوشت: «ایران میخواهد مذاکرات احتمالی آینده با آمریکا پس از آن باشد که توانسته تحریمها را دور زند و در برابر آن مقاومت کند؛ مسالهای که میتواند موضع تهران را در مذاکرات تقویت کند».
احیای نقش واسطهها
فایننشال تایمز نوشت که ایران «طرحهایی برای دور زدن تحریمهای ایران دارد» و در این زمینه افزود: «از جمله این طرحها، احیای نقش واسطههاست که اقدام به خرید نفت به صورت محلی کرده و سپس با این پوشش که از بخش خصوصی ایران هستند، آن را در بازارهای جهانی عرضه میکنند».
این روزنامه افزود: «ایران بازار بورسی در سال 2012 تاسیس کرد که در آینده میتواند از آن برای دور زدن تحریمها استفاده کند».
روزنامه فایننشال تایمز به بابک زنجانی بازرگان ایرانی اشاره کرد که در حال حاضر با اتهام فساد، به اعدام محکوم شده است. از جمله اتهامهای او، سوء استفاده مالی به مبلغ 2.8 میلیارد دلار است که تا کنون آن را به دولت باز نگردانده است. او این مبالغ را از راه فروش نفت خام ایران به مشتریانی از آسیا در دوره تحریمهای پیشین به دست آورد؛ اقدامی که به نظر میرسد در چارچوب عملیات «دور زدن تحریمها» صورت گرفت.
شایان ذکر است که دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا ماه مه گذشته خروج یکجانبه کشورش را از توافق هستهای (برجام) با ایران اعلام و دستور از سرگیری تحریمهای هستهای ایران را صادر کرد. بسته اول تحریمها اجرایی شده و قرار است بسته دوم که شامل صنعت نفت و بانک مرکزی ایران میشود، اجرا شود.
توافق هستهای که به آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم گفته میشود، سال 2015 میان ایران و کشورهای عضو گروه 1+5 (آمریکا، بریتانیا، فرانسه، روسیه و چین، پنج کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان) امضا شد. برپایه این توافق، در برابر محدود شدن برنامه هستهای تهران، تحریمهایی که به خاطر این فعالیت علیه ایران اعمال میشد، لغو یا تعلیق شد.