سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل با انتشار اطلاعیهای گزارش اندیشکده خاورمیانه درباره حضور «جنگجویان افغان در جنگ سوریه» را متناقض و مبهم توصیف کرد و هدف آن را «تخریب روابط حسنه میان دو دولت و ملت همسایه ایران و افغانستان» دانست. فعالان افغانستان به ایران معترضند.
سازمان دیدهبان حقوق بشر مهرماه امسال در گزارشی تأیید کرده بود که سپاه پاسداران ایران در جنگ سوریه از کودکان مهاجر افغان استفاده میکند. (عکس آرشیوی)
به گزارش خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا)، در اطلاعیه سفارت ایران در کابل که شنبه ۲۶ آبان (۲۶ عقرب) منتشر شد، آمده است: «در بخشهای مختلف این گزارش، تلاشهای عامدانهای صورت گرفته تا پروژه ایرانهراسی در افغانستان به صورت پررنگ تعقیب و بخشی از جامعه افغانستان نیز در همین رابطه به شکلی غیرمنصفانه مورد انواع انتقادات و اتهامات قرار گیرند.»
گزارش پژوهشی «لشکر فاطمیون جنگجویان افغان در جنگ داخلی سوریه» که اواخر اکتبر از سوی اندیشکده خاورمیانه مستقر در واشنگتن منتشر شد، به نحوه شکلگیری لشکر فاطمیون از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نقش آن در سوریه میپردازد. متن آن از سوی انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان ترجمه شده و در کابل به چاپ رسیده است.
لشکر فاطمیون متشکل از افغانهایی است که در ایران و افغانستان از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروگیری شده و برای تقویت مواضع نظامی ایران در جنگ داخلی سوریه به این کشور اعزام شده اند.
گزارش اندیشکده خاورمیانه شامل مجموعهای از مستندات بینالمللی و همچنین اظهارات مقامات ایران درباره خاستگاه لشکر فاطمیون، شیوه عضوگیری و آموزش سربازان، گستره فعالیتهای این لشکر و اهداف کنونی و آینده آن است.
در راستای انتشار این گزارش و نگرانیهایی که در جامعه افغانستان نسبت به حضور افغانها در جنگ سوریه وجود دارد، انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان پنجشنبه (۲۴ عقرب/ آبان) میزگردی با محوریت گزارش اندیشکده خاورمیانه درباره لشکر فاطمیون برگزار کرد. هر سه سخنران این میزگرد نسبت به دخالت ایران در افغانستان و تشکیل سپاه فاطمیون انتقاد کرده و آن را خطری برای افغانستان ارزیابی کردند.
به نظر میرسد علت واکنش سفارت ایران به گزارش منتشرشده از اندیشکده خاورمیانه برگزاری این میزگرد باشد.
نگرانی از بازگشت جنگجویان فاطمیون به افغانستان
رسانه های ایران اعضای لشگر فاطمیون را که متشکل از شیعیان افغانستان است، چیزی حدود ۲۰ هزار نفر تخمین میزنند. زهیر مجاهد، مسئول فرهنگی لشکر فاطمیون ۱۶ دی ۱۳۹۶ اعلام کرد که لشکر فاطمیون تا کنون در جنگ دو هزار کشته و ۸ هزار مجروح داده است.
از زمان شکلگیری لشکر فاطمیون این نگرانی در میان مقامات افغان و همچنین جامعه افغانستان وجود داشته است که این جنگجویان شیعهمذهب پس از پایان جنگ به ابزاری برای مداخله ایران در امور افغانستان بدل خواهد شد.
اما گزارش اندیشکده خاورمیانه این نگرانیها را تخفیف میدهد. بر اساس این گزارش شواهد نشان نمیدهد که ایران طرح مشخصی برای ادامه فعالیت لشکر فاطمیون در جایی جز سوریه داشته باشد.
برخی نیز نگران هستند که بازگشت جنگجویان افغان که اغلب شیعهمذهب و هزاره هستند به درگیریهای قومی و مذهبی در این کشور دامن بزند.
آرین شریفی، پژوهشگر و یکی از سخنرانان میزگرد انستیتوی مطالعات استراتژیک افغانستان، خطرات لشکر فاطمیون برای افغانستان را در سه سطح توصیف کرد: در سطح اول از نگاه امنیت نیروی انسانی، چندین هزار نیروی افغان در جنگهای نیابتی ایران خدمت کردند و بسیاری از آنان کشته شدند. در سطح دوم این اقدامات ایران باعث تخریب روابط دیپلماتیک افغانستان با کشورهایی میشود که شهروندان افغان در آنها میجنگند. و در سطح سوم بازگشت سربازان افغان نگرانیهایی درباره رادیکاتر شدن تنشهای ایدئولوژیک و قومی و مذهبی در افغانستان ایجاد میکند.
گزارشها نشان میدهد که بیشتر افغانها با انگیزههای مالی و برای دریافت مجوز اقامت در ایران جذب یگان فاطمیون شدند. علی خامنهای، رهبر ایران موافقت کرده بود که به اعضای تیپ فاطمیون تابعیت ایرانی داده شود. اعضای تیپ فاطمیون سپاه پاسداران ماهانه ۲,۵ میلیون تومان حقوق میگیرند.