سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران گفت که اطلاعات دوربینهای مستقر در سایتهای اتمی ایران در اختیار آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار نمیگیرد و دسترسی آژانس به حافظه دوربینها زمانی ممکن است که توافقی حاصل شود.
خطیبزاده، دوشنبه، 22 شهریور در دیدار با خبرنگاران با اشاره به پیگیری نشست امروز «شورای حکام آژانس» از سوی ایران، تاکید کرد که کارت حافظه دوربینهای مستقر در مراکز اتمی ایران بهدلیل پر شدن، تعویض میشوند، اما این کارتها به آژانس تحویل داده نخواهند شد.
شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی امروز دوشنبه برای بررسی 2 گزارش اخیر رافائل گروسی، مدیر آژانس درباره برنامه اتمی و کاهش سطح تعهدات برجامی ایران تشکیل جلسه میدهد.
این احتمال وجود که بهدلیل کاهش مستمر تعهدات ایران و ممانعت تهران در از سرگیری مذاکرات اتمی معطلمانده در وین، پرونده اتمی ایران مجددا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شود.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی در وین در واکنش به آخرین مواضع ایران درباره مذاکرات احیای برجام گفت: «سیگنالهای دلگرم کنندهای از ایران میرسد. از سرگیری مذاکرات وین مدتها است که به تعویق افتاده. وقفه ایجاد شده میان دور ششم و هفتم مذاکرات بیش از حد طولانی شده است.»
وی ادامه داد که «زمان آن رسیده است به میز مذاکرات بازگردیم.»
مذاکرات اتمی وین برای احیای برجام میان ایران و قدرتهای جهانی پس از 6 دور با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری جدید ایران در اواخر خرداد گذشته متوقف شد و هنوز برای از سرگیری آن تاریخی تعیین نشده است.
گزارشهای آژانس
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سهشنبه، 7 سپتامبر در 2 گزارش اعلام کرد که فعالیتهای آژانس در ایران بهطور جدی تضعیف شده است.
در این گزارشها آمده که حکومت ایران مانع حضور نظارتی بازرسان این نهاد در تاسیسات هستهایاش میشود، و همچنین از ارائه «پاسخهای رضایتبخش» درباره فعالیتهای هستهای تسلیحاتیاش در گذشته سر باز میزند.
آخرین تحولاتی که در برنامه هستهای ایران روی داده، غنیسازی 10 کیلوگرم اورانیوم تا سطح شصت درصد، یعنی نزدیک به سطح تولید بمب اتم است.
پس از صدور گزارشهای آژانس، گروسی به تهران سفر کرد و با محمد اسلامی، رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران دیدار و گفتوگو کرد.
متعاقب این دیدار، دو مقام با صدور بیانیهای اعلام کردند که «مقامات ایرانی موافقت کردند تا به بازرسان بینالمللی برای تعمیر و نگهداری تجهیزات نظارتی و جایگزینی کارتهای حافظه مخصوص آنها در تعدادی از سایتهای هستهای اجازه دهند.»
با این حال آژانس توضیح داد که تاکنون امکان اطلاع از ویدیوهای ضبط شده از دوربینهای مدار بسته این تاسیسات برای آن میسر نشده است.
گروسی: رویکرد من با ایران محکم و عادلانه است
بامداد دوشنبه، ۱۳ سپتامبر (۲۲ شهریور) نشست چهار روزه شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در وین آغاز شد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس انرژی اتمی در سخنرانی خود در باره سفرش به تهران و برنامههای آینده آژانس صحبت کرد.
گروسی گفت، “همچنان بهشدت” از پنهانکاری جمهوری اسلامی و عدم پاسخگویی به پرسشهای آژانس نگران است. او در این راستا به مواد اتمی در تأسیسات ازپیش اعلامنشده ایران اشاره کرد.
دولت ایران پس از دوسال هنوز به پرسشهای آژانس در این باره پاسخ نداده است.
این نهاد بینالمللی پیشتر در تازهترین گزارش خود در باره ایران از محدودیتهای شدید برای بازرسان خود و پاسخگو نبودن ایران ابراز نگرانی کرده بود.
رافائل گروسی در سخنرانی خود در شورای حکام تاکید کرد: «اوضاع کنونی نمیتواند ادامه یابد».
جرزالم پست، نشریه اسرائیلی هم به بخش دیگری از سخنان گروسی در ارتباط با حادثهای که در تاسیسات هستهای ایران در کرج اتفاق افتاد پرداخته است. به گفته گروسی این حادثه که بنا بر برخی گزارشهای یک حمله پهپادی بوده است و موساد عامل آن تلقی میشود احتمالا بخشی از تجهیزات نظارتی آژانس را از بین برده است.
او افزود که آژانس هنوز نمیداند که میزان اطلاعات از دست رفته مربوط به رصد برنامه هستهای ایران چقدر است، ولی “از دست دادن دادههای این دوربینهای نظارتی در مجموع یک اتفاق منفی است.”
حمله خرابکارانه یادشده به تاسیسات هستهای کرج روز دوشنبه دوم تیر رسانهای شد. بعدتر رسانههای بینالمللی و از جمله نیویورک تایمز اعلام کرد که در حمله به تاسیسات کرج از یک پهپاد کوچک استفاده شده است که از مکانی در نزدیک تاسیسات کرج به پرواز درآمده بوده است.
عدم دسترسی آژانس به محتویات دوربینها
گروسی در حاشیه نشست وین در پاسخ به خبرنگاری که پرسیده بود، آیا زمان آن فرا نرسیده است که در برابر ایران سختگیری شود، گفت: «من از همان روز اول رویکردی محکم و عادلانه با ایران داشتهام و دارم».
روز یکشنبه، ۱۲ سپتامبرگروسی با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تهران ملاقات کرد. آن دو در بیانیه مشترک خود، از توافق بر سر حفظ دوربینهای نظارتی و تعویض کارتهای حافظه آنها خبر دادند.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز دوشنبه در نشست خبری خود در تهران به سفر گروسی و توافقات بین ایران و آژانس سخن گفت.
سعید خطیبزاده اظهار داشت: «مراودات بین ایران و آژانس مراودات معمول و فنی است و مادامی که جنبه غیرسیاسی و غیرتبعیض آمیز آژانس با ایران حفظ شود ایران روابط خود را با آژانس حفظ کرده و پیگیری میکند.»
او مذاکرات اسلامی و گروسی را «موفق» توصیف کرد و گفت، قرار است رئیس سازمان انرژی اتمی ایران برای حضور در کنفرانس عمومی آژانس به وین سفر کند.
خطیبزاده تاکید کرد: «اگر طرفها و کسانی بخواهند که این روابط فنی را آلوده به اغراض و مسائل سیاسی کنند، پاسخ ایران نسبت به این موضوع پاسخ درخوری خواهد بود.»
به گفته او کارتهای حافظه دوربینهای مداربسته آژانس در تاسیسات اتمی ایران در یک مهر و موم مشترک بین ایران و این نهاد بینالمللی، بدون دسترسی کارشناسان آژانس به محتویات آنها تعویض خواهند شد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران با تأکید بر این که فعالیت دوربینها هیچ گاه برخط نبوده و نیست اظهار داشت، فیلمها ضبط شدهاند و میشوند، اما آژانس زمانی به محتویات آنها دسترسی خواهد داشت که تحریمهای آمریکا علیه ایران لغو شوند.
طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات اتمی ایران، از جمله کنترل آنها از طریق دوربینهای مداربسته، محدود شده است.
بر اساس برخی گزارشها قرار بوده است که آمریکا و همپیمانان اروپاییاش در شواری حکام قطعنامهای علیه ایران صادر کنند و پرونده هستهای این کشور را به شورای امنیت سازمان ملل متحد بکشانند. اما به نظر میرسد که سفر گروسی به تهران مانع این اقدام شده است.
با وجود این خطیبزاده گفت: «ما با دقت و از نزدیک نشست اخیر شورای حکام را پیگیری میکنیم.»