پوتین بهتازگی خود را ادامه دهنده سنت تزارهای روسیه خواند و فرمان تجاوز نظامی به اوکراین را با جنگهای آنها قیاس کرد. او هدف جنگهای پتر کبیر علیه امپراتوری سوئد و حمله به اوکراین را بازپسگیری “سرزمینهای روسیه” خواند.
رئیس جمهوری روسیه پنجشنبه گذشته در بازدید از نمایشگاهی در مسکو به مناسبت ۳۵۰مین سالروز تولد پتر کبیر، خود را با نامدارترین تزار روسیه مقایسه کرد و به طور ضمنی به توجیه تجاوز نظامی به اوکراین پرداخت.
ولادیمیر پوتین در این نمایشگاه با بیان این که وضعیت امروز با دوران پتر کبیر تفاوت چندانی ندارد افزود، تزار نیز در جنگ با امپراتوری سوئد مناطق اطراف سنپترزبورگ امروزی را اشغال نکرد بلکه “بازپس گرفت”.
پتر کبیر در قرن ۱۸ میلادی با دو امپراتوری عثمانی و سوئد جنگهای سخت و طولانیای داشت که هدف اصلی آن تصرف و کنترل مناطق بندری در دریای سیاه و دریای بالتیک بود.
اشغال یا بازپسگیری؟
امپراتوری سوئد در آن دوران شامل گستره پهناوری بود که از جمله فنلاند، استونی و لتونی امروز را هم در بر میگرفت. روسیه تزاری در جنگ با سوئد که ۲۱ سال طول کشید بخشهایی از لتونی و استونی را تصرف کرد و بر باریکهای باتلاقی در کنار دریای بالتیک شهر سنپترزبورگ را بنا نهاد.
پوتین میگوید زمانی که پتر کبیر شهر سنپترزبورگ را به عنوان پایتخت جدید روسیه بنا کرد هیچ یک از کشورهای اروپایی آن را به عنوان بخشی از این کشور به رسمیت نشناختند و برای آنها این شهر جزو سرزمین سوئد بود.
او خاطر نشان کرد این مسئله شامل شهر ناروا (Narva)، از شهرهای مرزی استونی نیز میشود که پتر کبیر آن را “بازپس گرفت” و قدرتمندتر کرد.
رئیس جمهوری روسیه گفت: «ظاهرا این سرنوشت ماست: بازپس گرفتن و قدرتمندتر کردن.» این سخنان پوتین که در تلویزیون دولتی روسیه بازتاب گستردهای داشت در میان ناظران سیاسی با حساسیت زیاد دنبال شد.
کاریکاتوری از سرگئی الکین: پوتین خود را میراثدار پتر کبیر میداندکاریکاتوری از سرگئی الکین: پوتین خود را میراثدار پتر کبیر میداند
گزارشگر کانال یک تلویزیون آلمان در مسکو در گزارشی که جمعه، ۱۷ ژوئن در “تاگسشاو” منتشر شد نوشت، مجری برنامه تلویزیونی “۶۰ دقیقه” در واکنش به سخنان پوتین گفت: «اکنون میفهمیم برنامههای آینده روسیه چگونه خواهند بود: بازپس میگیریم و قدرتمندتر میکنیم.»
مجری وفادار به کاخ کرملین این برنامه در ادامه افزود: «رئیس جمهوری روسیه تکلیفی تعیین کرده است.»
ولادیمیر سولوویف، یکی از نبلیغاتچیهای مشهور تلویزیون روسیه هم تقریبا بیپروا این پرسش را مطرح کرد: «خب، پس بازپس میگیریم؟»
در ادامه برنامه سیاسی “۶۰ دقیقه” دیگر بحث اصلی بر سر این نبود که آیا این کار انجام میشود بلکه حرف این بود که مورد بعدی کجا قرار دارد.
چشم طمع روسیه به کشورهای حوزه بالتیک؟
یکی از میهمانان برنامه گفت: «هدف بعدی کشورهای شرق اروپا هستند. لهستان به اوکراین نزدیک است اما نزدیکترین کشورها به مرزهای اتحاد جماهیر شوروی سابق کشورهای حوزه دریای بالتیک هستند و به همین دلیل بلندتر از دیگران فریاد میکشند.»
گزارشگر کانال یک تلویزیون آلمان در مسکو میگوید، در حال حاضر چه در تلویزیون دولتی روسیه و چه در اظهارات مقامهای ارشد کرملین مرز میان اظهارات تحریکآمیز محض و سخنانی که به عنوان یک تهدید احتمالی جدی گرفته میشوند بسیار نامشخص است.
ولادیمیر پوتین که ۲۴ فوریه فرمان حمله نظامی به اوکراین را صادر کرد حدود یک سال پیش در مقالهای حق موجودیت این کشور را زیر سوال برده بود.
پس از تهاجم نظامیان روسی به اوکراین برای خیلیها مشخص شد که احتمالا اهداف پوتین به تصرف شرق یا کل این کشور محدود نمیشود.
رئیس جمهوری روسیه در نمایشگاه زادروز تولد پتر کبیر گفت: «اگر کشوری یا گروهی از کشورها قادر به تصمیمگیری مستقل نباشند به نوعی مستعمره هستند. یک مستعمره در مبارزات شدید ژئوپولیتیکی هیچ چشمانداز و شانسی برای بقا ندارد.»
مرزهای نامشخص روسیه مورد نظر پوتین
ولادیمیر پوتین ضمن بیان این که “روسیه همیشه در راس تحولات تاریخی قرار داشته” افزود، البته دورههایی در تاریخ وجود دارد که این کشور مجبور شده عقب بنشیند اما این کار فقط برای تجدید و تجمع قوا برای پیشروی انجام شده است.
به نوشته “تاگسشاو”، پوتین ظاهرا آگاهانه مشخص نمیکند، تا کجا آماده است “پیشروی” کند و مرزهای روسیه مورد نظرش کجا قرار دارند.
این پرسشی است که ظاهرا موسسه یاندکش (Yandex) روسیه به عنوان بزرگترین شرکت ارائه خدمات آنلاین نقشهکشی هم برای آن پاسخ مشخص و روشنی ندارد.
این موسسه هفته گذشته تمام مرزها از نقشههای آنلاین خود را حذف کرد؛ توجیه رسمی این کار تمرکز بر ویژگیهای طبیعی و “بازنمایی صحیح جهان” عنوان شده است.