آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
طالبان یک سال پیش در حالی قدرت را در افغانستان در دست گرفتند که نزدیک به ۲۰ سال پیش از آن حکومتشان به دنبال حمله آمریکا و متحدانش سرنگون شده بود.
مردم افغانستان طی یک سال گذشته با تبعات بازگشت طالبان که از بسیاری جهات کشورشان را به مرز فاجعه برد دست پنجه نرم کردند. اقتصاد افغانستان پس از ورود طالبان به کابل از کمک‌های بین‌المللی محروم شد. میلیون‌ها افغان دیگر امکان تامین غذای روزانه خود را ندارند و تقریبا کل جمعیت افغانستان در فقر به سر می‌برد.
هرچند مقامات طالبان سال گذشته از رویکردی متعادل‌تر نسبت به دوره اول حکومتشان سخن می‌گفتند اما تجربه ۱۲ ماه گذشته نشان داده است که طالبان طی دو دهه دوری از قدرت متحول نشده‌اند.
مخالفت با دستاوردهای زنان افغانستان و نادیده گرفتن حقوق آنها، ایجاد محدودیت برای رسانه‌ها و فضای خفقان، ویژگی‌های اصلی یک سال حضور مجدد طالبان در افغانستان بود.
رویدادهای کلیدی یک سال اخیر در افغانستان و اندکی پیش از آن را در این گزارش مرور کرده‌ایم.
۲۹ فوریه سال ۲۰۲۰: دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا توافقی با طالبان امضاء کرد که واشنگتن در آن متعهد به خروج نظامیانش از افغانستان تا روز اول مه سال ۲۰۲۱ می‌شد. در مقابل طالبان وعده داد که حملاتش علیه آمریکایی‌ها را متوقف خواهد کرد. جنگجویان طالبان حملاتشان را بر روی نیروهای امنیتی افغانستان متمرکز کردند. این نیروها همزمان با کاهش سطح حمایت آمریکا به تدریج با شرایط جدیدی روبرو شدند.
۱۴ آوریل سال ۲۰۲۱: جو بایدن، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا اعلام کرد که کشورش ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ نظامی باقی‌مانده در افغانستان را تا روز ۱۱ سپتامبر و بیستمین سالگرد حملات به برج‌های دوقلو در نیویورک و پنتاگون خارج خواهد کرد.
مه تا اوت ۲۰۲۱: طالبان روز به روز مناطق بیشتری از افغانستان را تحت کنترل گرفتند. برخی از مناطق بدون هیچ‌گونه درگیری و با توافق طالبان با مقامات محلی به تصرف جنگجویان این گروه در آمدند. طالبان تا نیمه ماه اوت بر تقریبا کل افغانستان از جمله شهرهای بزرگ حاکم شدند.
۱۵ اوت ۲۰۲۱: جنگجویان طالبان وارد کابل، پایتخت افغانستان شدند و اشرف غنی، رئیس‌جمهوری قانونی از کشور گریخت.
۱۶ اوت ۲۰۲۱: هزاران غیرنظامی افغان به امید فرار از کشور به فرودگاه کابل رفتند. آمریکا و متحدانش پروازهای تخلیه اتباع خارجی و شماری از افغان‌ها را از این فرودگاه انجام می‌دادند. برخی تصاویر منتشرشده از کابل شماری از افغان‌ها را در حالی که به دنبال هواپیمایی آماده حرکت می‌دویدند نشان می‌داد. دستکم دو نفر از چرخ‌های هواپیمایی که از فرودگاه کابل برخاست به پایین پرتاب و کشته شدند.
۱۸ اوت ۲۰۲۱: ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در اولین نشست خبری از زمان سقوط کابل اعلام کرد که این گروه به دنبال انتقام‌گیری از سربازان حکومت پیشین نیست. وی افزود که زنان افغان «در چهارچوب اسلام» اجازه کار و تحصیل خواهند داشت.
۲۶ اوت ۲۰۲۱: بمبگذاران انتخاری و مردان مسلح وابسته به گروه داعش بیش از ۱۷۰ افغان و ۱۳ سرباز آمریکایی را در فرودگاه کابل کشتند. حمله پهپادی آمریکا به منطقه‌ای در کابل چند روز بعد ۱۰ کشته برجای گذاشت. هفت نفر از کشته شدگان کودک بودند. پنتاگون ابتدا تاکید کرد که عاملان حمله احتمالی دیگری به فرودگاه کابل را هدف گرفته است. وزارت دفاع آمریکا در نهایت پذیرفت که این حمله پهپادی به اشتباه انجام شد.
اوت ۲۰۲۱: به قدرت رسیدن طالبان باعث شد تا هشت میلیارد دلار از دارایی‌های افغانستان در خارج از کشور توقیف شود. میلیاردها دلار کمک خارجی که بودجه دولت افغانستان به آن وابستگی شدیدی داشت نیز متوقف شد. اقتصاد افغانستان تقریبا یک شبه فروپاشید و قیمت‌ها افزایش یافت. میلیون‌ها نفر طی ماه‌های بعد به جمع افغان‌هایی پیوستند که دیگر توانایی تامین غذای روزانه خود را ندارند. بسیاری از مراکز بهداشتی و درمانی افغانستان نیز به دنبال به قدرت رسیدن طالبان تعطیل شد.
سپتامبر ۲۰۲۱: مدارس افغانستان بازگشایی شد و دختران دانش‌آموز تا کلاس ششم اجازه حضور در مدارس را پیدا کردند. دانش‌آموزان دختر از کلاس ششم به بعد تنها در برخی مناطق به طور استثنایی توانستند به مدرسه بروند.
مدارس بسته دختران افغانستان؛ دین یا فرهنگ؟
۷ سپتامبر ۲۰۲۱: طالبان اعلام کرد که دولت موقت تشکیل داده است. اعضای دولت موقت را مقامات طالبان و مردان تشکیل می‌دادند. طالبان از احتمال حضور شخصیت‌هایی از دیگر گروه‌های سیاسی در دولت سخن گفتند اما ترکیب دولت تاکنون تقریبا تغییری نکرده است.
۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱: پروازهای ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان همزمان با افزایش تلاش‌های سازمان ملل برای مقابله با بحران بشردوستانه در این کشور از سر گرفته شد.
۱۱ فوریه ۲۰۲۱: جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا دستوری اجرایی که صادر کرد که براساس آن نیمی از دارایی‌های توقیف‌شده دولت افغانستان به تامین هزینه دادگاه‌‌هایی اختصاص می‌یافت که قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر به عنوان شاکی در آنها حضور داشتند. به دستور جو بایدن ۳.۵ میلیارد دلار از اموال توقیف‌شده به سود مردم افغانستان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. مقامات آمریکا از آن زمان تاکنون در حال مذاکره با طالبان بر سر نحوه استفاده از این مبلغ هستند.
۲۳ مارس ۲۰۲۲: طالبان همزمان با بازگشایی دبیرستان‌ها در تصمیم قبلی مبنی بر صدور اجازه حضور دختران در این مراکز آموزشی تجدیدنظر کردند. دختران دانش‌آموزی که به دبیرستان‌ها مراجعه کردند مجبور به بازگشت به خانه شدند.
۳۰ مارس ۲۰۲۲: رئیس برنامه توسعه سازمان ملل اعلام کرد که تعداد افغان‌هایی که زیر خط فقر زندگی می‌کنند به سرعت به ۹۷ درصد کل جمعیت کشور نزدیک می‌شود. کمتر از نیمی از جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۰ زیر خط فقر زندگی می‌کرد.
۷ مه ۲۰۲۲: طالبان اعلام کردند که زنان از این پس در اماکن عمومی باید از پوششی استفاده کنند که تمام بدن و چهره آنها به استثنای چشمان را می‌پوشاند. طالبان همچنین به زنان توصیه کرد که تنها برای کار ضروری از خانه خارج شوند و در غیر این صورت در خانه بمانند.
۹ مه ۲۰۲۲: گزارش جدید سازمان ملل نشان داد که کمک‌های ارسالی به افغانستان برای جلوگیری از افزایش شمار افرادی که در معرض گرسنگی هستند ناکافی است. در این گزارش آمده بود که خشکسالی و برداشت ناکافی محصولات کشاورزی، تورم ناشی از حمله روسیه به اوکراین و کمبود منابع مالی سازمان ملل می‌تواند بحران انسانی در افغانستان را وخیم‌تر کند.
۲۲ ژوئن ۲۰۲۲: زلزله‌ای قوی مناطقی از شرق افغانستان را لرزاند. این بلای طبیعی جان بیش از ۱۱۰۰ نفر را گرفت. طالبان برای امدادرسانی به زلزله‌زدگان با مشکل روبرو بود.
۲۷ ژوئیه ۲۰۲۲: سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای گروه طالبان را متهم کرد که در تمام سطوح به دنبال ایجاد فضای «خفقان» برای زنان است. در این گزارش به محدودیت‌های ایجادشده در زمینه کار و تحصیل زنان، افزایش ازدواج کودکان و سرکوب فعالیت‌های زنان اشاره شده بود.
۳۱ ژوئیه ۲۰۲۲: ایمن الظواهری، رهبر القاعده در حمله پهپادی آمریکا به منزلی در کابل کشته شد. مقامات ایالات متحده گروه طالبان را به نقض توافق دوحه مبنی بر عدم پذیرش فعالیت‌های تروریستی و عاملان آنها متهم کردند.
