خبرگزاری رویترز به نقل از منابعی در کاخ سفید گزارش داده که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تصمیم قطعی خود را گرفته است: خروج از برجام. بحث در حال حاضر فقط بر سر نحوه خروج از توافق هستهایست.
هفته گذشته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان برای گفتوگو با دونالد ترامپ درباره توافق هستهای با ایران به واشنگتن سفر کرده بودند. مکرون و مرکل امیدوار بودند ترامپ را متقاعد کنند که در برجام بماند. رئیس جمهور آمریکا به سه قدرت اروپایی، بریتانیا، آلمان و فرانسه تا ۱۲ مه فرصت داده که با افزودن مکملهایی به برجام برای نظارت بر برنامه موشکی سپاه و تحدید نفوذ ایران در خاورمیانه، رضایت او را به دست بیاورند. محدودیت غنیسازی اورانیوم از سال ۲۰۲۵ به بعد هم یکی از موارد ناخشنودی آمریکا و اسرائیل از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با ایران است.
یک مقام آگاه به رویترز گفته است این احتمال وجود دارد که ترامپ از روی «ملاحظه نسبت به فرانسه» و به سبب پادرمیانی امانوئل مکرون، آمریکا را در توافق هستهای نگه دارد اما در عمل با اعمال تحریمهای اقتصادی در ابعاد قبل از سال ۲۰۱۵ و حتی شدیدتر از آن برجام را بیاثر سازد.
این مقام آگاه در کاخ سفید گفته است ترامپ عملاً خود را برای نقض بخشهای عمدهای از توافق هستهای با ایران آماده کرده اما هنوز تصمیم قطعی خود را به مشاورانش اعلام نکرده و این موضوع همچنان در ابهام است. از سوی دیگر – به گفته یک مقام دیگر کاخ سفید – مشاوران ترامپ هم تلاش نمیکنند او را از تصمیماش برگردانند.
به گزارش نشریه اینترنتی واشنگتن فریبیکن مقامهای آمریکایی و قانونگذاران کنگره با استناد به سخنان دوشنبه گذشته نخستوزیر اسرائیل درباره تلاش ایران برای ساخت جنگافزار هستهای از رئیس جمهور آمریکا برای خروج از برجام حمایت کردهاند. به این ترتیب، سخنان نتانیاهو که راستیآزمایی آن را آژانس بینالمللی انرژی اتمی به عنوان تنها مرجع قانونی به عهده گرفته سبب شده که رئیس جمهور آمریکا از حمایت کنگره برای خروج از برجام برخوردار شود.
مقام کاخ سفید به خبرگزاری رویترز گفته است این احتمال وجود دارد که ترامپ به مایک پمپئو وزیر خارجه دولت وقت بدهد با دیپلماتهای اروپایی به ویژه درباره بند غروب توافق هستهای (محدودیت غنیسازی اورانیوم تا سال ۲۰۲۵) مذاکراتی را انجام دهد. چهارشنبه ۲ مه/ ۱۲ اردیبهشت رئیس جمهور آمریکا در مراسم تحلیف مایک پمپئو گفت:
«ما با تمامی اقدامات خصمانه ایرانیها مقابله میکنیم و در مورد گامهای بعدی پیرامون برجام معیوب تصمیم میگیریم.»
مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا عیناً همین سخنان را تکرار کرد:
«ما با هر اقدام خصمانهای از سوی ایران مقابله خواهیم کرد و در مورد گامهای بعدی در ارتباط با برجام تصمیمگیری میکنیم.»
به گزارش رویترز، با خروج آمریکا از برجام، احتمال دارد تحریمهای سختتری نسبت به جمهوری اسلامی اعمال شود. این امر خطر درگیری نظامی در خاورمیانه را افزایش میدهد. یکی از دلایل اصرار سه قدرت اروپایی بر حفظ توافق هستهای، وحشت آنان از یک جنگ تازه در خاورمیانه است.
دو مقام امنیتی آمریکایی به رویترز گفتهاند سرویسهای اطلاعاتی آمریکا بیش از هر چیز نگران حملات تلافیجویانه سایبری جمهوری اسلامی بر ضد آمریکا و متحدانش هستند. همچنین حملات «نرم» به برخی مراکز از نگرانیهای سرویسهای اطلاعاتیست. آنها اینگونه حملات را بسیار محتملتر از رویارویی نظامی آشکار ارزیابی کردهاند.
محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت و معاون رئیس جمهوری اسلامی چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت در سخنانی در انزلی پیشبینی کرده که احتمالاً ایالات متحده آمریکا از برجام خارج میشود. نوبخت گفته است:
«آماده متفاوت شدن فضا هستیم و تدابیر و بودجههای لازم را برای روزهای متفاوت با امروز، آماده کردهایم. محاصره اقتصادی، همچنان وجود دارد و وظیفه ما این است که آن را بشکنیم و از تصمیماتی هم که از ابتدای دولت تاکنون تحت عنوان برجام اتخاذ شد و همه مردم ایران در آن سهم دارند را تا آخرین روز، با مستندات دفاع میکنیم.»