آفتابكاران اخبار و مقالات دربارة ايران و مقاومت
زندانیان سیاسی بازمانده از کشتار تابستان 67 ، حمید نوری را یکی از عاملان «مستقیم» اعدام‌های دست‌جمعی در زندان گوهردشت کرج می دانند
دادستانی سوئد روز سه‌شنبه ۲۷ ژوئیه (پنجم مرداد) کیفرخواستی علیه حمید نوری، دادیار سابق در قوه قضاییه ایران را با دو اتهامات «جنایت علیه بشریت»، «نقض قوانین بین‌المللی» و «قتل عمد» به دلیل نقش نامبرده در اعدام‌های دست‌جمعی زندانیان سیاسی در دهه شصت شمسی صادر کرد.
حمید نوری در زمان اعدام‌های جمعی تابستان سال 1367 دادیار زندان گوهردشت کرج بود. در این کیفر‌خواست آمده است به دستور روح‌الله خمینی رهبر وقت جمهوری اسلامی ایران، در فاصله اوایل مرداد تا اواسط شهریور شصتوهفت، بسیاری از زندانیان سیاسی در زندان گوهردشت اعدام شدند.
بنا به لایحه اتهامی دادستانی سوئد، حمید نوری در این زمان، به عنوان دادیار زندان گوهردشت همراه دیگر عاملان در اعدام‌ها نقش داشته است. قربانیان این «جنایت آشکار» عمدتا «هواداران و اعضای وفادار به سازمان مجاهدین خلق» بودند.
دادگاه حمید نوری پس از تاخیری دو ماهه از نوزدهم مرداد آغاز خواهد شد. این طولانی‌ترین دادگاه تاریخ سوئد خواهد بود که در هشتاد‌ونه جلسه برگزار خواهد شد. علاوه بر چهار دادستان، سه وکیل مدافع از جانب خانواده‌های قربانیان این اعدام‌ها به عنوان شاکیان پرونده در دادگاه حضور خواهند داشت.
اعدام‌های جمعی زندانیان سیاسی در سال شصتوهفت با دستور مستقیم روح‌الله خمینی و هدایت هیاتی چهار نفره موسوم به «هیات مرگ» انجام شد. مصطفی پورمحمدی وزیر کشور احمدی نژاد و وزیر دادگستری روحانی، حسینعلی نیری رئیس دیوان عالی و حاکم شرع در دهه شصت، مرتضی اشراقی دادستان وقت انقلاب تهران و ابراهیم رئیسی معاون وقت دادستان تهران، رئیس سابق قوه قضائیه و رئیس جمهوری بعدی جمهوری اسلامی اعضای این هیئت بودند.
پیشینه حمید نوری و بازداشت او
بازداشت حمید نوری نخستین مورد از بازداشت یکی از اعضای «هیئت‌های مرگ» کشتارهای دهه شصت در خارج از مرزهای ایران است. به دنبال شکایت شهروندان ایرانی-سوئدی و به دستور بخش جرایم سازمان یافته و بین المللی دادستانی سوئد اولین جلسه دادگاه حمید نوری از اعضای هیئت مرگ در کشتارهای سال 1367 در روز 19 مرداد برگزار می‌شود.
نوری در 9 نوامبر 2019 (2 دی 1398) در فرودگاه استکهلم بازداشت شد. شاکیان پرونده و وکلایشان می‌گویند که او به عنوان دادیار زندان گوهردشت کرج و یکی از 8 عضو «هیئت اعدام» در این زندان در جریان اعدام جمعی زندانیان سیاسی شناسایی شده است و به همین دلیل از سوی دادگاه سوئدی به اتهامات متعددى مانند «جنایت جنگی ، جنایت علیه بشریت، شکنجه و مشارکت در جرم مستمر باز ندادن جنازه‌ها» متهم شده است.
در اعدام‌های 1367 است که به دستور روح الله خمینی، رهبر پیشین جمهوری اسلامی ایران انجام شد براساس آمارهای غیررسمی در مدت کوتاهی بیش از 6 هزار نفر که اغلب آنان از اعضا و هواداران «سازمان مجاهدین خلق» بودند، اعدام شدند.
مسئولیت اصلى اجراى این اعدام‌ها به عهده «کمیته مرگ» متشکل از ابراهیم رئیسی (دادستان وقت تهران و رئیس فعلی قوه قضائیه ایران)، حسینعلی نیری (حاکم شرع)، مصطفی پورمحمدی (نماینده وزارت اطلاعات) و مرتضی اشرافی (دادستان تهران ) بود و هیئت‌های فرعی در استان‌ها نیز مسئولیت اجرای سایر اعدام‌ها بودند.
نصرالله مرندی یکی از شاهدان این پرونده در دادگاه استکهلم در گفتگویی سابق با «العربیه فارسی» گفت که او در جلسات استماع دادگاه هم شرکت کرده و تاکید کرد: «در دوران قتل عام 1367 شاهد جنایات حمید نوری بودم. من تا کنون دو بار توسط مقامات قضایی سوئد در مورد جنایات این متهم استماع شده‌ام.»
مرندی افزود: من شخصا در آنچه به راهروی مرگ گوهردشت موسوم است حضور داشتم. مشخصا در 15مرداد 1367 در راهروی مرگ گوهردشت بودم و حمید نوری آنجا حضور فعال داشت و شاهد بودم که او چگونه زندانیان را برای اعدام به انتهای راهرو می‌برد.»
به گفته مرندی او و تعدادی از دیگر از زندانیان سابق هوادار سازمان مجاهدین خلق که شاهدان اعدام بودند، از ژانویه تا دسامبر سال 2020، حضوری یا از طریق کنفرانس ویدیویی به مقامات قضایی سوئد علیه نوری شهادت داده‌و توضیح دادند که چگونه او زندانیان را شکنجه کرده و بسیاری از آنها را به محل اعدام هدایت کرده و شخصا در اعدام آنها شرکت داشت.
اولین گام به سوی عدالت
اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه اعدام‌های فراقانونی در سازمان ملل متحد در مورد این پرونده گفت: «این اولین گام مهم به سوی عدالت درباره اعدام‌های سال 67 است.»
همچنین کومی نایدو، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل در واکنش به این خبر اعلام کرده است: «بازداشت یک مرد ایرانی در سوئد به ظن جرایم علیه بشریت یک تحولی تاریخی علیه مصونیت از مجازات در خصوص کشتار زندانیان در سال 67 در ایران است.»
او همچنین اضافه کرد: «این بازداشت همچنین تصدیقی است به کارزاری طولانی بر سر حقیقت و برای برقراری عدالت به دست خانواده‌های قربانیان و بازماندگان.»
