حامد اسماعیلیون سخنگوی انجمن خانواده های جانباختگان پرواز ۷۵۲ اوکراین در توییتی نوشته است که به اطلاع او دادگاه نظامی متهمان سرنگونی آن پرواز قرار است روز یکشنبه در تهران برگزار شود اما آن را “نمایشی شرم آور” خوانده است.
او یکشنبه شب در توییتی نوشت: “دادگاه نظامی پرواز تا ساعاتی دیگر در تهران آغاز میشود. نمایشی شرمآور با ده افسر رده پایین به عنوان متهم. نیمکت متهمین منتظر عوامل اصلی خواهد ماند. علی خامنهای، فرماندهان سپاه و اعضای شورای عالی امنیت ملی. دور نخواهد بود.”
آقای اسماعیلیون که همسرش پریسا اقبالیان و دخترش ریرا در آن پرواز بودند هفته پیش به بیبیسی فارسی گفت که به جای این مقام ها “ده نفر کارمند بی نام و نشان را انتخاب کرده اند که به این دادگاه بیاورند.”
او گفت که خانواده های قربانیان از جمله از امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، حسین سلامی فرمانده سپاه، علی شمخانی دبیر عالی شورای امنیت ملی، محمد جواد ظریف وزیر خارجه، و علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی شکایت کرده اند اما هیچ کدام آنها به عنوان متهم در دادگاه نیستند.
به گفته او خانواده ها همچنین اجازه کافی برای مطالعه پرونده ها پیدا نکرده اند.
او گفت: “ما دادگاهی که در تهران برگزار می شود را به رسمیت نمی شناسیم و در تلاش هستیم آیا می شود پرونده را در دیوان بین المللی کیفری یا به یک دادگاه کیفری در کشوری ثالث مثل اوکراین به گردش آورد یا نه.”
انجمن خانوادههای جانباختگان روز اول سپتامبر (دهم شهریور ۱۴۰۰) گفت که دادسرای نظامی تهران نام کسانی را که برای آنها در پرونده شلیک به هواپیما قرار منع تعقیب صادر شده را به آنها اعلام کرده است.
انجمن خانواده جانباختگان نوشت که این افراد چند افسر ردهپایین هستند که قوه قضاییه میخواهد “تقصیر را به گردن” آنها بیندازد.
دادسرای نظامی تهران اردیبهشت ماه در نامهای به این خانوادهها اعلام کرده بود که شکایتشان را علیه گروهی از مقامهای و نهادها بررسی نخواهد کرد.
این انجمن در آن زمان به عدم شفافیت درباره نام کسانی که قرار است محاکمه شوند و نام کسانی که محاکمه نخواهند شد، اعتراض کرده بود.
همچنین خانوادههای جانباختگان به عدم دسترسی وکلایشان به پرونده اعتراض کرده بودند.
به گفته انجمن جانباختگان، در نامه دادسرای نظامی تهران آمده است که ۱۰ متهم پرونده “به جرایم مشارکت در قتل غیرعمد ۱۷۷ نفر، بیمبالاتی، اهمال، سهلانگاری و عدم رعایت نظامات خدمتی شایسته کیفر دانسته شدهاند.”
فرمانده سیستم دفاع موشکی تور ام-یک و دو نفر از اپراتورهای این سیستم از جمله کسانی هستند که به گفته انجمن جانباختگان مجازات خواهند شد.
از بامداد ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ که هواپیمای مسافربری اوکراین دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه امام خمینی تهران با موشکهای پدافند سپاه پاسداران ساقط شد تا سه روز بعد، مقامها و مسئولان ایرانی سرگرم انکار علت سقوط بودند.
سرانجام امیرعلی حاجیزاده فرمانده نیروی هوا-فضای سپاه در روز ۲۱ دی مسئولیت سرنگونی هواپیمای اوکراینی را پذیرفت و علت را خطای مسئول شلیک موشک زمین به هوا عنوان کرد.
انجمن جانباختگان میگوید که بر اساس تحقیقات دولت کانادا “بالاترین مقامات حکومت جمهوری اسلامی در این جنایت دست داشتهاند و شایستهی مجازاتند.”