وزارت امور خارجۀ نروژ که یک هیئت نمایندگی از طالبان را برای انجام گفتگو در بارۀ «بحران انسانی و حقوق بشر» در افغانستان به اسلو دعوت کرده است، امروز اعلام کرد که این هیئت، پیش از مذاکرات با دیگر کشورها، دیدار و گفتگو با شماری از فعالان مدنی افغان را آغاز کرده است. این دیدارها امروز پشت درهای بسته انجام گرفت. پیش از آن شماری از شهروندان افغان دعوت از هیئت طالبان را بشدت مورد انتقاد قرار دادند و «حامیان بینالمللی طالبان [را] به اندازۀ طالبان مسئول کشتار و سیه روزی مردم در افغانستان» خواندند. دیدار هیئت نمایندگی طالبان با نمایندگان دیگر کشورها روز دوشنبه صورت میگیرد.
دیدار روز یکشنبه میان نمایندگان طالبان و شماری از فعالان مدنی و زنان افغان در هتل «سوریا موریا» در اسلو برگزار شد. دولت نروژ شماری از شخصیتهای افغان خارج و داخل کشور را برای دیدار با هیئت نمایندگی طالبان دعوت کرده بود. هر چند مقامات نروژ و دیگر کشورها تاکید کرده بودند که گفتگو با طالبان شناسائی آنان را در بر ندارد و این اقدام تنها برای جلوگیری از بروز یک فاجعۀ انسانی گسترده در افغانستان صورت میگیرد، اما شهروندان افغان با برگزاری گردهمائی هائی در برابر ساختمان وزارت امور خارجۀ نروژ، دعوت از طالبان را محکوم کردند.
در همین حال، شماری از شخصیتهای دعوت شده به گفتگو با طالبان از این دیدار پرهیز کردند. خانم نرگس نهان، سرپرست پیشین «وزارت معادن و پترول افغانستان» که در نروژ زندگی می کند و به این نشست دعوت شده بود، از شرکت در آن خوداری کرد. نرگس نهان که چندی معاونت دانشگاه کابل را بر عهده داشت ابراز نگرانی کرد که «شرکت در گفتگوها طالبان را از مشروعیت برخوردار سازد، به آنها سیمای یک گروه عادی ببخشد و آنان را در موقعیتی که بدست آوردهاند، تحکیم کند».
نرگس نهان میگوید «اگر به آنچه در سه سال اخیر رخ داده است به دقت بنگرید، میبینید که طالبان هموارۀ مطالبات خود از جامعه جهانی و مردم کشور را به دست آوردهاند، اما در برابر آن حتی یک گام یه جلو برنداشتهاند». وی میپرسد «ما چه تضمینی خواهیم داشت که آنان این بار به تعهدات خود عمل کنند؟» در حالیکه «دستگیری فعالان زن و روزنامه نگاران تا همین روزهای اخیر نیز دنبال شده است».
داوود مرادیان، تحلیلگر سیاسی افغان که پیش از این مشاور ارشد وزارت امور خارجۀ افغانستان و نیز رئیس «انستیتوت مطالعات استرتژیک» این کشور بوده است نیز این اقدام نروژ را مورد انتقاد قرار داد و با اشاره به حضور امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجۀ طالبان، در اسلو، گفت «استقبال از یک مسئول عالیرتبۀ طالبان بر شهرت نروژ به عنوان کشوری که به حقوق زنان احترام می گذارد، سایه خواهد انداخت». او یادآوری کرد که طالبان در افغانستان نظام «تبعیض جنسیتی» برقرار کردهاند.
پیش از برگزاری نشست امروز، «کمیتۀ تدارک اعتراض علیه طالبانیسم» روز شنبه تظاهراتی در اسلو در مخالفت با سفر هیئت نمایندگی طالبان برپا کرد و در پایان قطعنامهای نیز صادر نمود. در این قطعنامه یادآوری شده است که «ادامه کشتار، ترور خبرنگاران، فعالان مدنی وافرادی که چون طالبان نمیاندیشند، هژمونی باورهایی که مشروعیتش را از عصر حجر میگیرد، و علاوه بر آن گسترش بیشتر تبارگرایی، بیکاری و فقری که بازتاب آن در فروش اطفال توسط پدران و مادران شان به مشاهده میرسد، همه و همه نتیجه به قدرت رسیدن تروریستان طالب در افغانستان میباشد».
این کمیته تاکید میکند که «حامیان بینالمللی طالبان به اندازه طالبان مسٶل کشتار و سیه روزی مردم در افغانستان هستند» و میافزاید که «ریختن اشک تمساح بر سیه روزی مردم در افغانستان و هم زمان حمایت از استمرار قدرت تروریستهای طالب، فرصت طلبانه و به شدت غیر انسانی است».
این کمیته در قطعنامۀ خود دعوت از نمایندگان طالبان را «تحقیر و نادیده گرفتن حقوق قربانیان تروریسم طالبان» دانسته و تاکید کرده است که «تحقق آرامش مردم در افغانستان باهژمونی قانون شریعت و حاکمیت بر مبنای تبار گرایی ممکن نیست». این کمیته بویژه تاکید کرده است که به رسمیت شناختن طالبان «رسمیت بخشیدن به استمرار رنج و سیه روزی مردم مخصوصاً زنان در افغانستان است».
هیئت نمایندگی طالبان بر اساس برنامۀ اعلام شده از سوی وزارت امور خارجۀ نروژ، فردا دوشنبه ٢۴ ژانویه، با نمایندگان آلمان، ایتالیا، ایالات متحد آمریکا، بریتانیا، فرانسه و نیز اتحادیۀ اروپا دیدار میکند و روز سه شنبه با مقامات کشور میزبان، نروژ، دیدار و گفتگو دارد.
وزارت امور خارجۀ آمریکا اعلام کرد که «تشکیل یک نظام سیاسی فراگیر، پاسخ به بحرانهای انسانی و اقتصادی، نگرانیها در زمینههای امنیتی و تروریسم و نیز حقوق انسانی، بویژه در بارۀ حق تحصیل دختران و زنان» دستور کار دیدارها و گفتگوهای اسلو را تشکیل میدهد.
حکومت طالبان، چنانکه سخنگوی دولت آنان اعلام کرد، امیدوار است که این دیدارها «فضای خصمانه و جنگی [نسبت به طالبان] را به موقعیتی مسالمت آمیز تبدیل کند».
وزیر امورخارجۀ نروژ، خانم آنیکن هوئیتفلد، برای پاسخ به برخی نگرانیها تاکید کرد که هیچ کشوری تا کنون حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته است و گفتگو با آنان «هیچ گونه مشروعیت و یا شناسائی رسمی محسوب نمیشود». او گفت با این حال «ما باید با مقاماتی که در عمل ادارۀ کشور را در دست دارند گفتگو کنیم و اجازه ندهیم که موقعیت سیاسی به فاجعۀ انسانی شدیدتری منجر شود».
موقعیت افغانستان از هنگام به قدرت رسیدن طالبان در این کشور در نیمۀ ماه اوت گذشته، بشدت رو به وخامت گذاشت و کمکهای بینالمللی که ٨٠ درصد بودجۀ کشور را تامین میکرد، قطع شد. در همین حال ایالات متحد آمریکا نیز ٩٫۵ میلیارد دلار دارائی بانک مرکزی افغانستان را مسدود ساخت. هیئت نمایندگی طالبان در دیدارهای فردا از واشینگتن خواهد خواست، این دارائیها را آزاد کند.
سازمان ملل متحد اخیراً اعلام کرد که ٢٣ میلیون نفر در افغانستان در خطر قحطی قرار دارند و این سازمان برای پیشگیری از بروز یک بحران انسانی به ۴٫۴ میلیارد دلار کمک نیاز دارد. چنین به نظر میرسد که فراخوان سازمان ملل این بار با استقبال کشورهای گوناگون روبرو نشده است و اغلب آنها تا هنگامی که تضمینهای قابل اعتماد در بارۀ آینده کشور و احترام به حقوق شهروندان وجود نداشته باشد، نسبت به پرداخت کمک رغبتی ندارند.