محسن رضایی:
«نیروهای حزباللهی، بهطور طبیعی باید حکومت در اختیارشان باشد.»
۱۶ تیر ۷۵، حدود یک سال پیش از انتخابات ریاستجمهوری سال ۷۶، ریشهری نزد هاشمی رفت و از او برای فعال شدن حزبش، جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی، مشورت خواست.
به هاشمی گفت آیتالله خامنهای نظر صریحی نداده است. هاشمی نوشته است:
«من هم، ضمن تذکر این مطلب که در نظام ولایت فقیه حزبها نمیتوانند قدرتمند بشوند، اصل حزب را تایید کردم.»
هاشمی پس از دو دهه تجربه در عالیترین سطح نظام، دریافته بود مشارکتهای سیاسی و حزبی ممکن است با خواستههای نظام به تعارضهایی دردسرساز برسد.
چند ماه بعد، جمعه ۱۶ آذر ۱۳۷۵، محمد موسوی خوئینیها و محمدرضا توسلی، از جناح موسوم به چپ، نزد رئیسجمهور هاشمی رفسنجانی رفتند تا نظر او و رهبری را دربارهی انتخابات ریاستجمهوری جویا شوند.
هاشمی نوشته است که به آنها گفته:
«هر دوی ما نظرمان این است که انتخابات در محدودهی نیروهای انقلاب آزاد باشد و ترجیح میدهیم که رقابت جدی باشد.»
اما آنها به هاشمی گفتند:
«از احتمال اینکه رهبری در نهایت مانند انتخابات مجلس به نحوی دخالت کنند» نگراناند. هاشمی گفت بروند و با رهبری صحبت کنند.
به نظر میرسد اشارهی آنها به دور دوم انتخابات مجلس پنجم بود..
جایی که محسن رضایی، فرمانده سپاه، پس از سخنان رهبری در نوروز سال ۷۵، از وظیفهی سپاه برای تاثیرگذاری بر انتخابات مجلس گفت.
رضایی در آستانهی دور دوم انتخابات در جمع پاسداران لشکر ۲۷ محمد رسولالله(ص) گفت:
«آقای هاشمی رفسنجانی، رئیسجمهور، چندین بار نوشتند که کارخانجات به حزباللهیها واگذار شود و از این مصوبه یکونیم سال میگذرد اما عملا کاری صورت نگرفته.»
او از پاسدارها خواست برای دفاع از ارزشهای انقلاب در صحنه حاضر باشند؛
«نباید بنشینید و فقط توپ و تانک یاد بگیرید…
امروز روزی است که لشکر حضرت رسول باید اولین عملیات سیاسی پرافتخار خودش را انجام دهد…
لشکر حضرت رسول باید به میدان بیاید و به حزبالله رای بدهد.»
فرمانده میگفت:
«نیروهای حزباللهی بهطور طبیعی باید حکومت در اختیارشان باشد…
خبر انتخابات تهران در تمام دنیا صدا میکند. شما باید با حضورتان در تهران واقعا ثابت کنید حزباللهیها تعدادشان چقدر است.»
رضایی گفت در مرحلهی اول انتخابات وضع نیروهای سپاه چیز دیگری بود، اما پس از سخنان رهبری در ابتدای سال در مشهد، که به صراحت اعلام خطر کردند، «دیگر توجیه و بهانهای نداریم که بنشینیم و مثل گذشته عمل کنیم.» (کیهان، ۲۹ فروردین ۷۵)
خاطرات هاشمی نشانههای فراوانی از اعتراض به دخالت سپاه در انتخابات مجلس این سال دارد. ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۵، غلامحسین کرباسچی، شهردار تهران، به هاشمی رفسنجانی خبر داد تعدادی از فرماندهان سپاه به فرمانده کل سپاه نامهای «در اعتراض به دخالت سپاه در انتخابات نوشتهاند که باعث بدبینی بخش قابل توجهی از مردم نسبت به سپاه شده است.»
امام همواره سپاه را از دخالت در مسائل سیاسی، مانند انتخابات و رقابتهای جناحی، منع کرده بود و بسیاری از فرماندهان هنوز به فرمان آیتالله خمینی پایبند بودند.
۸ اردیبهشت ۷۵، هاشمی نوشته است:
«سردار احمدلو، از فرماندهان سپاه، آمد؛ گزارشی از دخالت فرماندهان سپاه در انتخابات داد و اجازه میخواست که به خاطر این تخلف از فرمان امام، از سپاه استعفا بدهد؛
نصیحتش کردم که بماند.» و در همین روز، «شفیعی از وزارت اطلاعات آمد.
گزارش وضع انتخابات و دخالتهای غیرقانونی سپاه و بسیج را داد.»
حسن روحانی نیز یکی از معترضان بود که چند بار اعتراضش منعکس شده و هاشمی نوشته که روحانی «انتقاد زیادی از دخالت سپاه در انتخابات دارد.»
هاشمی در یادداشت روز پنجم بهمن، از گفتگویش با مهدی کروبی نوشته:
«تصمیم گرفتهاند که آقای خاتمی خود را نامزد انتخابات ریاستجمهوری کند و از من خواست که کمک کنم تا آن شیوههای فشار و بهتان و استفاده از سپاه و صداوسیما، که در انتخابات مجلس پیش آمد، تکرار نشود.»
با گذشت بیش از دو دهه از آن روزها آیا در همچنان بر همان پاشنه میچرخد یا نگاه طیفهای مختلف نظامی و سیاسی دچار تغییرات اساسی شده است؟