چرا شاه به عمان لشگر کشی کرد…: یدالله کریمی پور..

جلوگیری از نفوذ روسیه در خلیج فارس..

در دهه ۵۰ سده بیست میلادی، سد نفوذ کمونیسم، مهمترین دغدغه استراتژیک ایران و جهان غرب بود…
بر این پایه استراتژی کانتین منت تصویب شد.
بر همین مبنا نیز، پس از تکوین ناتو و در جهت تکمیل حلقه دفاعی دور شوروی، سنتو و سیتو شکل گرفت…

نقطه آغازین سنتو، شکل گیری “پیمان بغداد” بین پادشاهی عراق و جمهوری ترکیه بود.

ایران، پاکستان، بریتانیا و آمریکا(ناظر) به آن پیوستند. ولی از ۱۹۵۵، چند تحول بزرگ، چشم انداز خاورمیانه را به نفع شوروی دگرگون کرد:

۱- با کودتای عبدالکریم قاسم (۱۹۵۸)، عراق از پادشاهی، به جمهوری متمایل به شوروی تبدیل شد و از پیمان بغداد بیرون رفت..

سهل است که زین پس در برابرش ایستاد و نطفه تنش، مشاجره و درگیری با ایران، از قاسم به بعد اوج گرفت؛

۲- ولی از ۱۹۵۲، پیش از فروپاشی رژیم پادشاهی عراق، مصر نیز از طریق کودتا جمهوری شده بود و از ۱۹۵۶، جمال عبدالناصر  به تدریج به عنوان قهرمان سوسیالیست ضد صهیونیست متمایل به شوروی در جهان عرب شناخته شد.
کودتای قاسم نیز الگویی برگرفته از ناصریسم بود؛

۳- از ۱۹۶۲، مصر به کمک اتحاد شوروی جنگ داخلی بین شمال – جنوب یمن را به راه انداخت.

بالاخره در ۱۹۷۰، ناصریست ها در ۱۹۷۰، توانستند نیروهای سلطنت طلب را شکست دهند.

پس از ۱۹۵۲ تا ۱۹۷۰، عملا چشم اندازها در خاورمیانه با فروپاشی سه پادشاهی در مصر، عراق و یمن و جهت گیری آن ها به سود شوروی تغییر یافت.

پس از کودتای عبدالکریم قاسم و خروجش از پیمان بغداد،”سنتو” از درون پیمان بغداد زاده شد.

بر پایه استراتژی مقرره برای ایران در این پیمان، “رشته کوه البرز”، نخستین محور پدافندی در برابر شوروی قلمداد شده بود..

ولی با رخدادهای راهبردی مصر، عراق و یمن، ایران و سپس غرب و ناتو به این نتیجه رسیدند که شوروی عملا خط البرز را پشت سر نهاده، در بین النهرین، نیل و تنگه استراتژیک عدن مستقر شده است..
به عبارت بهتر، شوروی عملا به پشت البرز رسیده بود.
چنین رهیافتی چند نتیجه بزرگ برای ایران در پی داشت؛ از جمله:

۱- ایجاد و تقویت زبده ترین لشگر زرهی ایران در جنوب(لشگر ۹۲ زرهی خوزستان)..

۲- پشتیبانی گسترده ارتش ایران در کنار بریتانیا از سلطان قابوس در برابر چریک های جدایی طلب و چپگرای طرفدار شوروی در ظفار..

این شورشیان از ۱۹۶۲ با پشتیبانی شوروی و جمهوری دموکراتیک یمن(یمن جنوبی)، بر علیه مسقط، پیکاری همه جانبه را آغاز کردند.

دخالت ارتش ایران گسترده، تمام عیار و پرتلفات بود..
ایران دستکم ۷۲۰ تن از پرسنل نظامی خود را در این راه از دست داد.

بالاخره نیز چریک های طرفدار شوروی ظفار شکست خورده و یکپارچگی عمان حفظ شد.

از این پس خط اصلی پدافندی ایران در برابر آفند احتمالی شوروی، “رشته کوه زاگرس” شناخته شد.