میشل کولمن رئیس اتحادیه بین المللی ناشران در دومین روز برپائی نمایشگاه کتاب فرانکفورت به عنوان میهمان در غرفه ایران حضور یافت. او که به تازگی به تهران سفر کرده است، ایران را به خاطر عدم رعایت کپی رایت مورد انتقاد شدید قرار داد و ناشرانی را که آثار خارجی را به صورت غیرقانونی ترجمه و منتشر می کنند “دزد” نامید.
میشل کولمن با اشاره به سفر اخیر خود به تهران و دیدار با وزیران بهداشت و علوم گفت:
« دو وزیر به من قول مساعد داده بودند که ماجرای کپی رایت در ایران حل میشود. اما هنوز شاهد دو رویکرد متفاوت در این زمینه هستیم. درست است که ایران عضو معاهده کپیرایت نیست، اما این دلیل نمیشود که کتاب های ناشران جهان بدون اجازه ترجمه شود.»
رییس اتحادیه بین المللی ناشران، در ادامه سخنانش گفت:«من واقعا نمیفهمم چطور ممکن است کتابی که روز دوشنبه در ایالات متحده منتشر شده روز چهارشنبه در ایران ترجمه غیرقانونی و روانه بازار شود”.
تغییر سیاست در نمایشگاه کتاب
در سال 2015 جمهوری اسلامی با تحریم نمایشگاه بین المللی و خالی گذاشتن غرفه بزرگی که اجازه کرده و آراسته بود، جنجال آفرین شد. دلیل تحریم این بود که سلمان رشدی نویسنده “آیه های شیطانی” سخنران اصلی مراسم گشایش نمایشگاه بود.
بیشتر بخوانید:نویسندگان ترک در نمایشگاه کتاب فرانکفورت: ترکیه نباید منزوی گردد
در دو سال اخیر اما ایران سیاست دیگری پیش گرفته است. به گفته مقامات وزارت ارشاد و مسئول نمایشگاه های بین المللی، غرفه ایران دیگر محدود به ناشران دولتی نیست و باید چتری باشد که ناشران مستقل نیز بتوانند زیر آن خدمات خود را معرفی کنند.
سیاست گسترش غرفه ایران، به عنوان گام نخست، تا حدودی موفق بوده است. امسال مثل سال گذشته چند ناشر مستقل در کنار ناشران وابسته به وزارت ارشاد و نهادهای دولتی و نیمه دولتی حضور دارند و آثار نویسندگان و شاعرانی ارائه شده است که پیش تر در ویترین ها جائی نداشتند. مثل آثار احمد شاملو، فروغ فرخ زاد، غلامحسین ساعدی و حتی برخی از منتقدین جمهوری اسلامی در خارج از کشور.
ناشران ادعا می کنند که این کتاب ها بدون سانسور در داخل ایران به چاپ رسیده اند.
رنگ و بوی مذهبی غرفه ایران
با این همه، هنوز رنگ و بوی مذهبی و ایدئولوژیک همچنان بر غرفه ایران حاکم است. برای معرفی کتابی با عنوان “قتلگاه حسین” از تغذیه استفاده شده است، کتابی با نام “عتبات” رونمائی شده که عکس هائی از عتبات عالیات را از عصر ناصری تا امروز نشان می دهد. این کتاب سندی است بر سرمایه سنگینی که ایران به رغم فقر مردم خود طول 150 سال گذشته صرف رونق بخشیدن به زیارتگاه های خارج از مرزهای خود کرده است.
«مکاشفه و تماشا، سفر به دورن دنیای شیعی» به عنوان مجموعه عکس هائی از اماکن شیعی ایران و عراق نام کتاب دیگری است که با سمت و سوی ایدئولوژیک و مذهبی رونمائی می شود. دو کتاب دو زبانه دیگر با نام های “زندگی نامه سردار همدانی” و “زندگی نامه سردار خیبر” هم قرار است فرهنگ شهادت را در سطح جهانی تبلیغ کنند.
از ایران امسال 19 ناشر همراه با علی دهباشی، فریبا وفی و چند نویسنده کمتر شناخته شده دیگر در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت شرکت کرده اند.