کارشناسان غربی میگویند تصمیم مقامات ایران برای حذف دوربینهای نظارتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تاسیسات هستهای این کشور، شانس احیای توافق هستهای 2015 موسوم به «برجام» را به میزان معتنابهی کاهش میدهد.
به گزارش «پولیتیکو»، پنجشنبه 9 ژوئن، در واکنش به قطعنامه روز چهارشنبهٔ شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی در محکومیت رژیم ایران بابت عدم همکاری آن با بازرسان آژانس به منظور شفافسازی فعالیتهای هستهای خود، جمهوری اسلامی اعلام کرد 27 دوربین نظارتی آژانس را خاموش میکند.
به گفته کارشناسان، عدم دسترسی به دوربینها باعث خواهد شد تا آژانس نتواند بر فعالیتهای اتمی ایران «نظارت پیوسته» داشته باشد، و بنابراین نخواهد توانست تضمین کند که تمام فعالیتهای هستهای ایران «صلحآمیز» است، چرا که مقامات این کشور ممکن است به سوی «غنیسازی فراتر از میزان معهود» یا حتی «ساخت بمب اتم» پیش روند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در این باره گفت که برچیدن دوربینها «چالشی جدی» برای کار آژانس در ایران ایجاد میکند. او هشدار داد که اگر سه تا چهار هفته با همین وضعیت بگذرد، آژانس دیگر قادر به حفظ «تداوم آگاهی» درباره برنامه هستهای ایران نخواهد بود. گروسی تاکید کرد که این «ضربهای مهلک» به روند احیای «برجام» وارد خواهد کرد.
کلسی داونپورت، مدیر منع اشاعه تسلیحات در «انجمن کنترل تسلیحات»، در تایید سخنان گروسی گفت: «اگر آژانس نتواند تداوم آگاهی درباره برنامه ایران را تضمین کند، نخواهد توانست مفاد نظارت و راستیآزمایی برجام را اجرا کند.»
هنری روم، تحلیلگر امور ایران در «گروه اوراسیا» نیز در این باره گفت: «حذف دوربینها توسط ایران، چه با هدف باجگیری و چه تنبیه آژانس باشد، اساساً منطق تلاش به منظور فضاسازی برای احیای قریبالوقوع برجام را تضعیف میکند.»
به گفته این کارشناس، پس از وقایعی که اخیرا روی داده، شامل گزارش آژانس مبنی بر عدم همکاری ایران با بازرسان، صدور قطعنامه آژانس علیه ایران، و افزایش عدم همکاری ایران در قالب خاموش کردن دوربینهای آژانس، احتمال احیای «برجام» در سال جاری از «55 درصد به 40 درصد کاهش یافته است».