گروه چهارجانبه خاورمیانه از تلاش گروههای رقیب برای وحدت دوباره سرزمینهای فلسطینی استقبال کرده است.
نمایندگان آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و سازمان ملل – اعضای گروه چهارجانبه خاورمیانه – تلاشهایی را که در ماههای اخیر برای حل اختلاف بین تشکیلات خودگردان فلسطینی و جنبش اسلامگرای حماس جهت بازگشت غزه به حاکمیت تشکیلات خودگردان صورت گرفته مورد تقدیر قرار داده و خواستار ادامه گفتگو در این زمینه شدهاند.
وزارت خارجه آمریکا در اطلاعیهای، با اعلام موضع مشترک اعضای گروه چهار، از مصر هم به خاطر کمک به رفع اختلاف بین جناحهای رقیب فلسطینی قدردانی کرده و از این جناحها خواسته است به اقدامات عملی لازم جهت “وحدت دوباره غزه و کرانه باختری رود اردن تحت حاکمیت مشروع تشکیلات خودگران فلسطینی” دست بزنند.
این اطلاعیه تاکید کرده است که “چنین اقدامی در درجه اول زمینه مساعد را برای خاتمه حصر اقتصادی نوار غزه و عبور و مرور ساکنان این بخش از اراضی فلسطینی از طریق گذرگاههای مرزی اسرائیل و مصر فراهم میکند و با جلب مجدد حمایت بینالمللی، به رشد، ثبات و رفاه فلسطینیان که لازمه حل و فصل بحران خاورمیانه است منجر میشود.”
در این اطلاعیه آمده است که گروه چهارجانبه خاورمیانه آمادگی دارد با اسرائیل، تشکیلات خودگردان فلسطینی و کشورهای منطقه جهت پیشبرد روند وحدت سرزمینهای فلسطینی همکاری و از اقدامات آنان در این زمینه حمایت کند.
وزارت خارجه آمریکا گفته است که “گروه چهار وضعیت انسانی اسفبار غزه به خصوص بحران فلجکننده کمبود برق و آثار مخرب آن در زمینههای بهداشتی، اجتماعی و رفاه اقتصادی ساکنان این منطقه را یادآورمیشود و تاکید دارد که این معضل باید سریعا حل و فصل شود.” گروه چهار خاورمیانه از جامعه جهانی خواسته است با تمامی قوا از روند بازگشت وحدت دوباره به سرزمینهای فلسطینی حمایت و به پیشرفت آن کمک کند.
گروه چهارجانبه خاورمیانه در سال ٢٠٠٢ میلادی به منظور کمک به پیشبرد روند صلح خاورمیانه تشکیل شد و مورد حمایت تشکیلات خودگردان فلسطینی به رهبری یاسر عرفات و دولت وقت اسرائیل قرار گرفت.
اگرچه این گروه برای مدتی در زمینه کمک به حل اختلاف بین اسرائیل و فلسطینیان نقش قابل توجهی ایفا کرد اما به تدریج و به خصوص پس از جدایی غزه از کرانه باختری رود اردن و در نتیجه، تضعیف موقعیت تشکیلات خودگردان و کندی و سرانجام قطع مذاکرات صلح بین این تشکیلات و اسرائیل، کمابیش فعالیت چشمگیری نداشته است.
در ژوئن سال ٢٠٠٧، پس از چند ماه درگیری بین نیروهای تشکیلات خودگردان فلسطینی و شبهنظامیان گروه حماس در غزه، این گروه توانست ماموران تشکیلات خودگردان را از این بخش از سرزمینهای فلسطینی اخراج کند و اداره امور آن را مستقلا در دست بگیرد. با خروج این ماموران، توافقنامه امنیتی بین اسرائیل، تشکیلات خودگردان و مصر در مورد غزه نیز به حالت تعلیق درآمد.
در سال ٢٠٠۵، دولت وقت اسرائیل شهرکهای یهودی نشین در غزه را برچیده و با خارج کردن نظامیان خود از این بخش از اراضی فلسطینی، براساس توافق با تشکیلات خودگردان، حفظ امنیت این سرزمین از جمله امنیت مرزی آن با اسرائیل را به تشکیلات خودگردان واگذار کرده بود. غزه تنها با اسرائیل و مصر مرز زمینی دارد و قرار شد که مصر نیز تحت نظارت ماموران اعزامی اتحادیه اروپا، به ساکنان غزه اجازه عبور و مرور از گذرگاه مرزی خود را بدهد.
با تسلط حماس بر غزه، این ترتیبات برهم خورد و در سالهای بعد، اسرائیل با متهم کردن حماس و سایر گروههای تندرو فلسطینی به اعزام افرادی برای عملیات مسلحانه، از جمله حملات انتحاری، در خاک اسرائیل، محدودیتهای شدیدی را علیه غزه به اجرا گذاشت. حصر اقتصادی غزه فشار فراوانی را به ساکنان این سرزمین وارد کرده و برخی از نهادهای بینالمللی از یک فاجعه انسانی در غزه سخن گفتهاند.
اسرائیل ضمن رد اتهام فشار اقتصادی عمدی بر مردم غزه، گفته است که هدف از محدودیتهایی که علیه این سرزمین به اجرا گذاشته جلوگیری از دسترسی شبهنظامیان به امکانات لازم برای دست زدن به عملیات علیه اسرائیل بوده است.
گروه حماس و دیگر گروههای تندرو فلسطینی با توافقنامه صلح اسرائیل و فلسطینیان و روند مذاکرات دو طرف مخالف بوده و از ادامه عملیات مسلحانه علیه اسرائیل حمایت کردهاند. از زمان جدایی غزه، بارها بین ارتش اسرائیل و فلسطینیان مسلح درگیری روی داده که دو بار به جنگ گسترده و تلفات و خسارات سنگین، به خصوص به ساکنان غزه منجر شده است.
در سالهای اخیر، چند بار گزارشهایی از تلاش و حتی نزدیک بودن توافق رهبران دو جناح فلسطینی برای حل اختلاف و وحدت دوباره سرزمینهای فلسطینی منتشر شده اما در عمل، نتیجهای به دست نیامده است. اختلاف داخلی فلسطینیان باعث شده است تا مخالفان تشکیل کشور مستقل فلسطینی، از جمله گروههای تندرو در اسرائیل، این وضعیت را نشانه عدم ثبات سیاسی کشور مورد نظر، فقدان دموکراسی و بروز هرج و مرج داخلی در آن قلمداد کرده و ایجاد یک کشور فلسطینی را تهدیدی جدید برای منطقه توصیف کنند.